بزرگان،مفاخر و مشاهیر قوچان

بزرگان،مفاخر و مشاهیر قوچان ::

مجموعه ای بی نظیر از بزرگان،مشاهیر و مفاخر شهرستان قوچان.در این مجموعه از شرح مختصری از هر یک از این بزرگان مطلع می شوید.لازم به ذکر است این تمام آنچکه باید باشد نیست و بسیار دیگر بزرگان هستند که در این مجموعه سخنی از آنها نیامده است.برای اطلاع بیشتر از مشاهیر و بزرگان شهر قوچان می توانید به کتاب «رجال و مشاهیر قوچان» نوشته «علی حیدری» مراجعه نمایید. در این کتاب شرح احوال و نکات برجسته زندگی شخصیت‌های برجسته قوچان از حدود قرن چهارم هجری تا عصر حاضر فراهم آمده و به ترتیب حروف الفبای نام خانوادگی نظام یافته است .

نام: آقا نجفی قوچانی،سید محمد حسن نام پدر: سید محمد

شهرستان قوچان دوره: قاجر

تاریخ تولد: 1295 تاریخ وفات: 1363

آثار:

1)سیاحت شرق 2)شرح ترجمه رساله تفاحیه ارسطو 3)رساله عذر بدتر از گناه   4)شرح کفایة الاصول 5)شرح دعای صباح            6)سیاحت غرب

زندگینامه:

حجه الاسلام سيد محمد حسن نجفی فرزند سید محمد، و معروف به آقا نجفی قوچانی از علمای بزرگ اسلامی است كه در سال 1295هـ.ق/ 1257هـ.ش، در قریه خسرویه از توابع قوچان متولد شد و در همان ده به مكتب خانه رفت. سپس در سن سیطده سالگی رهسپار قوچان شد و علوم مقدماتی را در مدرسه علوم دینی قوچان فراگرفت. پس از سه سال ، با یكی از طلاب پیاده از راه سبزوار و نیشابور عازم مشهد شد و در مدرسه «دو در» ساكن گردید. ادبیات و سطح را تا قوانین در مشهد آموخت. خود در كتاب سیاحت شرق گفته است: « در ان سال در مشهد با ماهی یك تومان امور زندگانی خود را ادامه دادم و ایام تابستان نیز در خارج از شهر در مزارع به كار می پرداختم». او بعد از سه سال و چند ماه توقف در مشهد، بر اثر اختلافی كه در تحصیل با همدرسان خود پیدا كرد از ادامه تحصیل متصرف شد و به قوچان مراجعت نمود و بلافاصله به قریه خود بازگشت و از آن جا برای دیدار خاله اش به بجنورد رفت. در بجنورد با همفكری یكی از دوستان همدرسش مصمم می شود كه به مشهد برود و اثاثیه مختصر تحصیل خود را برداشته و برای ادامه تحصیل به اصفهان مسافرت كند. وی در سال 1313 ق. اوایل جلوس مظفر الدین شاه حدوداً در سن الگس همراه دوستش با یك الاغ پیر كه اثاثیه مختصر شان را می رد، پیاده طی طریق نموده و پس از عبور از تربت حیدریه و گناباد و طبس از راه كویر و بیابان لوت با تحمل مشقات و مرارتهای زیاد به شهر یزد و سپس به اصفهان می رسند. او در اصفهان نزد آخوند كاشی « منظومه حاج ملا هادی سبزواری» را خواند و درس « رسائل» را از شیخ عبدالكریم «گزی» فراگرفت و حكمت را نزد میرزا جهانگیر خان صور اسرافیل آموخت. و نیز فقه را نزد «آقا نجفی» برادر ثقه الاسلام و قوانین را نطد شیخ علی بابا تلمذ كرد.

او در سیاحت شرق می نویسد: « … در اوایل تحصیل، در اصفهان بسیار سخت گذشت به طوری كه در مدت شش ماه اول، سه روز گرسنه به سر برده و ناچار شدم یكی از كتابهای خود را به نام معالی به دو قران فروخته سد جوع نمایم ….».

در این حال نسبت به مراقبت و تزكیه نفس سخت مقید بوده است، او می گوید: « عمده چیزی كه انسان را انسان حقیقی كند و صفای باطنی آرد و «طلبه» را چیز فهم كند، بر حسب آنچه مفهوم و تجربه حاصل شد، دو چیز است: یكی ابتلائات بدنی و حیوانی و دیگر ابتلائات روحی و باطنی … سپس درباره آداب و رفتار طلاب علوم دینی می گوید: طلبه باید همیشه به یاد خدا باشد و توفیق فهم از او خواهد غذاهای غلیظ و زیاد نخورد و در برابر مشكلات بردبار باشد …».

مرحوم آقا نجفی از علمای متظاهر و عوام فریب تعبیر به دین فروشان و راهزنان كرده و معتقد است كه نباید به آنها چیزی آموخت كه سلاح به دست دزد و دشمن دین دادن است.

مار بد تنها همی بر جان زند                 یار بد برجان و برایمان زند

آقا نجفی قوچانی بعد از چهار سال توقف در اصفهان در روز شانزدهم ماه رجب سال 1318ق. یعنی در سن 23 سالگی وارد نجف اشرف شد و در حوزه درس آخوند ملا محمد كاظم خراسانی حاضر شد. در نجف نزد آخوند و آقا سید محمد كاظم یزدی و شریعت اصفهانی، فقه و اصول و خارج را تلمذ كرد. وی شرح هدایه ملاصدرا را نیز نزد شیخ محمد باقر استهباناتی آموخت و در سن سی سالگی قوه استنباط احكام اسلامی را پیدا كرده و به مقام اجتهاد نایل شد. آقا نجفی در شب هیجدهم ماه مبارك رمضان سال 1325 ق. با دختر یك خانواده ایرانی مقیم كربلا ازدواج كرد و از او صاحب یك پسر و دو دختر شد كه فرزند ذكورش در عراق فوت كرد. پس از بیست سال و پانزده روز توقف در نجف از قوچان خبر رسید كه پدرش فوت كرده است. بنا به تقاضای مردم قوچان به قصد زیارت ارض اقدس و اقامت در قوچان روز سوم ماه مبارك سال 1338 ق. به همراه همسر و دو دخترش نجف را به قصد خراسان ترك كرده، در قوچان نشیمن گزید. وی متجاوز از 25 سال در قوچان به ارشاد خلق و امور دینی مردم و حوزه علوم دینی قوچان اشتغال داشته است. او در دوران حیات خلق و امور دینی مردم و حوزه علوم دینی قوچان اشتغال داشته است. او در دوران حیات خود عالمی جلیل و وارسته و با فضیلت بود. زهد و تقوای او زبانزد خاص و عام و در موقعسختی پناهگاه محرومان و مستمندان بود. وی در مواقع بیكاری در باغچه مقابل منزل خود كار می كرد. و در نزد مردم قوچان احترام زیاد داشت. این عالم بزرگوار در شب جمعه 26 ربیع الثانی سال 1363 ق. مطابق با نهم اردیبهشت سال 1323 ش. در سن 68 سالگی در قوچان وفات یافت و او را در حسینیه خودش دفن كردند. مرقد او مورد توجه و اعتقاد اهالی قوچان است.

منابع:

تلخیص از کتاب سیاحت شرق یا زندگینامه آقانجفی قوچانی ،انتشارات امیرکبیر،تهران 1362.

نام: ابراهیم فخر،محمد نام پدر: ؟؟

شهرستان      قوچان            دوره: قرن 14ه.ش

زندگینامه:

محمد ابراهیم فخر فرزند مسلم در سال 1332 ش. در شهرستان قوچان دیده به جهان گشود و دوره ابتدایی را در دبستان بهادری و دوره راهنمایی و دبیرستان را نیز در همین شهر به پایان رسانید و مدرك دیپلم را از دبیرستان امیر كبیر( ملی تربیت سابق) اخذ نمود در سال 1358 ش. انستیتو مربیان امور هنر تهران فارغ التحصیل شد و در سال 1363 ش. دوره ممتاز خوشنویسی را از انجمن خوشنویسان ایران دریافت كرد. او به مدت دو سال با دانشگاه هنر تهران و نیز با آموزش و پرورش ، تربیت معلم و دانشگاه آزاد اسلامی قوچان همكاری داشته و به سبب علاقه و پشتكاری كه دارد توانست در سال 1372 مدرك كارشناسی رشته فنی گرافیك را از دانشگاه هنر تهران دریافت كند. وی به مدت پانزده سال سرپرست انجمن خوشنویسان قوچان بود و از فعالیت و اقدامات او می توان تاسیس پژوهشكده معلم قوچان و تاسیس كتابخانه مخصوص دبیران و معلمان را نام برد.

این هنرمند زحمت كش و ارجمند قوچانی هم اكنون در تربیت معلم شهید بهشتی و مركز آموزش ضمن خدمت دبیران و معلمان استان به كار مشغول است. نمونه ای از خط و هنر او در صفحه بعد آمده است.

منابع:

کتاب رجال و مشاهیر قوچان

نام: ابراهیم نژاد ،حاج شیخ جعفر نام پدر: حاج شیخ عبد الله ریزه ای

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

زندگینامه:

حجه الاسلام و المسلمین حاج شیخ جعفر ابراهیمی نژاد در خانواده ای روحانی و اهل فضل در روستای «ریزه» از توابع شهرستان قوچان به دنیا آمد. پدرش مرحوم حاج شیخ عبدالله ریزه ای روحانی ای پرهیزگار و با گذشت و از تظاهر و تملق بشدت گریزان بود، و با وجود این كه سالها از رحلت ایشان می گذرد، نام و یاد آن بزرگمرد هماره در خاطره مردم قدرشناس شهرستان قوچان زنده است.

حجه الاسلام ابراهیمی نژاد در اوان كودكی به همراه خانواده عازم عتبات عالیات نجف اشراف گردید. پس از چندی به وطن بازگشته و مقدمات علوم اسلامی و ادبیات عرب را نزد پدر و دیگر استادان حوزه علمیه قوچان به پایان رسانید. سپس برای تكمیل تحصیلات خود عازم مشهد مقدس شد و بعد از سه سال تحصیل در مشهد بر اثر عشق و علاقه ای كه به فراگیری فقه اسلامی داشت به منظور كسب فیض از محضر علمای بزرگ حوزه به شهر قم سفر كرد و در آن جا سطوح عالیه را به پایان رسانید و از مدرسه عالی قضایی و تربیتی قم فارغ التحصیل شد. حاج شیخ جعفر ابراهیمی نژاد در سال 1351 ش. بر اثر روشنگری و مبارزه با رژیم طاغوتی دستگیر و مدتی بازداشت بود. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی مسؤولیتهای متعددی داشت، از جمله در حزب جهمری اسلامی قوچان به فعالیتهای سیاسی و آموزشی مشغول بود.

بنا به فرمان اما خمینی (ره) مبنی بر تشكیل كمیته امداد ایشان به سبب احساس مسؤولیتی كه در قبال محرومان داشت، به عضویت شورای سرپرستی این نهاد در آمد و مدت چهار سال نیز مسؤولیت آن را به عهده داشت.

حجه الاسلام ابراهیمی نژاد به عنوان معلمی دلسوز و متعهد همواره در سنگر تعلیم و تربیت بوده و از جمله فعالیتهای ایشان می توان از موارد زیر نام برد:

سر و سامان دادن به امور تربیتی آموزش و پرورش ، تدریس و سرپرستی حوزه علمیه، تدریس در دانشگاه آزاد و مراكز تربیت معلم، نماینده دوره چهارم مجلس از قوچان و امامت موقت جمعه در این شهر.

منابع:

کتاب رجال و مشاهیر قوچان

نام: ابوالبرکات، نجم الدین خبوشانی نام پدر: ؟؟

شهرستان         قوچان  دوره: قرن ششم هجری

تاریخ تولد: 510 تاریخ وفات: 587

آثار:

المحیط فی شرح وسیط

زندگینامه:

نجم الدین محمد بن موفق بن سعید خبوشانی معروف به ابوالبركات ، متولد 510 ق. متوفای ذی القعده 587 ق. از شاگردان اما محمد یحیی بود. وی از فقهای شافعی و ساحب كتاب «المحیط فی شرح وسیط» كه در شانزده مجلد تنظیم شده است. صلاح الدین ایوبی وقتی بر مصر استیلات یافت ابوالبركات را احترام كرد، مدرسه ای مجاور قبر شافعی عمارت كرد و تدریس آن را به ابوالبركات سپرد.

مدفن نجم الدین خبوشانی در قاهره زیر پای امام شافعی است و میانشان یك پنجره فاصله است.

منابع:

برقعی قمی،علی اکبر،بی نا، قم،1328ص260

نام: اسعدی عزت الله نام پدر: اسدالله

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

زندگینامه:

عزت الله اسعدی یاساقی فزند اسد الله در سال 1323 ش. در روستای یاساق واقع در شمال قوچان از پدری كشاورز و مادر خانه دار دیده به جهان گشود. پدر و مادر عزت الله هر دو سواد قرانی داشتند و با قرآن و قرآن خوانی مانوس بودند. او در دوره ابتدایی در همان روستا به پایان رسانید و در سال 1336 ش. علی رغم میل باطنی پدر و مادر، درس خواندن را كنار گذاشت و دست از تحصیل برداشت و مشغول كشاورزی و كمك به پدر شد. در سال 1341 ش. پدرش بر اثر تصادف دار فانی را وداع گفت و مادرش نیز بعد از دو سال به رحمت ایزدی پیوست. عزت الله سرپرستی خانواده را بر عهده گرفت. او در سال 1344 ش. با درجه گروهبان سومی وارد نظام شد و با مشقت و دشواری فراوان ادامه تحصیل داد. در سال 1353 ش. توانست دیپلم ریاضی را دریافت كند، و در همان سال وارد آموزشگاه افسری شود، یك سال بعد به درجه ستوان سومی نایل آمد.

او بعد از تلاش و كوشش در نظام و خدمات خانانه به وطن و كشورش در سال 1371 ش. با درجه سرهنگ دومی در منطقه (جبهه) با تقاضای خود بازنشست شد و هم اكنون به كار « دكورسازی» مشغول است.

برای نگارنده نقل كرد: « از آغاز زندگی به شعر و ادب علاقه وافر داشتم و گاه گاهی زمزمه هایی می كردم ولی نمی دانستم چگونه بای بیان كرد و كسی هم مشوق بنده نبود تا این كه در سال 1349 ش. هنگامی كه به سبب سرماخوردگی شدید در بیمارستان بستری بودم اولین شعرم را به صورت مثنوی سرودم و تمام سرودهایم حرف دلم بود و هیچ گاه موفق نشدم كه در جمعی وارد شده و یا اشعارم را به جایی برای نقد و بررسی بفرستم تا آن كه پس از بازنشستگی به جمع ادب دوستان شهرمان، قوچان، وارد شدم و شعرهای خود را عرضه كردم.

عزت الله در اكثر قالبهای شعری، طبع آزمایی كرده ولی بیشترین ذوق و استعداد او در زمینه غزل است و به « شبرو» تلخص می كند.

منابع:

ملاقات و گفتگوی نگارنده با اسعدی در شهریور ماه1374«کتاب رجال و مشاهیر قوچان»

نام: اسماعیلی قوچانی ،علی اکبر نام پدر: ؟؟

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

آثار:

1ـ كتاب جوامع الحكم ( یا سخنان كوتاه امام رضا علیه السلام) به خط نستعلیق و ثاث ، چاپ هندوستان. 2ـ خودآموز خوشنویسی، تعلیمی نو در خطوط نستعلیق، ثلث و نسخ، انتشارات آستان قدس. 3- كلك خوشنویسی در چهل حدیث رضوی به خط ثلث ، نستعلیق ثلث، انتشارات آستان قدس. 4ـ كلك خوشنویسی در مقام معلم به خط چلیپا نستعلیق و ثلث تركیبی ، انتشارات آستان قدس. 5ـ تنزیل نور به خط ثلث و نسخ، چاپ نفیس، از انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. 6ـ تجلی هنر، به خط ثلث و نستعلیق ، انتشارات شركت صحیفه مشهد. 7ـ هفت قلم خوشنویسی ، چاپ روزنامه قدس با همكاری سنبله . 8ـ آموزش خط نو‌آموزان در سه جلد، انتشارات امامت. 9ـ زیارت عاشورا و دعای علقمه، انتشارات امامت، (نسخ و نستعلیق). 10ـ زیارت امام رضا علیه السلام، انتشارات امامت، (نسخ و نستعلیق). 11ـ مجموعه سوره قرآنی و دعای هفتگی، انتشارات امامت، (نسخ و نستعلیق). 12ـ قسمتی از كتاب امام حسین علیه السلام ، انتشارات كارتوگرافی سحاب. 13ـ دستورات بهداشتی حج، از انتشارات آستان قدس رضوی. 14ـ مجموعه پنج خط آموزشی، شامل نستعلیق ، پلث، دیوانی، نسخ و كوفی. 15ـ نقطه و رمز راز بسم الله در یك صدو و چهارده طرح و یك صدوچهارده حدیث. 16ـ مفاتیح الجنان. 17ـ كلیات حافظ با 45 تابلو نفیس به خط ثلث، تركیبی از 545 صفحه.

زندگینامه:

استاد علی اكبر اسماعیلی قوچانی فرزند اسماعیل در سال 1323 ش. در قوچان متولد شد. قبل از تولد، پدرش فوت كرد و مشكل نبود پدر تا مدتها او را آزار می داد. ولی این كمبود در مدرسه و توسط معلمی دلسوز و علاقه مند به نام عبدالحسین توفیقی پر گردید. ولی دوره تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در قوچان گذرانید، و در همان جا نزد استاد عبدالحسین توفیقی خوشنویسی را آغاز كرد.

استاد اسماعیلی، از همان دوران كودكی علاقه بسیار زیادی به خط داشت و همین علاقه و استعداد او باعث شد كه استاد مسلم خط شود. او پس از به پایان رساندن دبستان راهی دبیرستان شد و چون علاقه خاصی به خط پیدا كرده بود، به منظور تكمیل این فن عازم تهران گردید. در تهران از محضر استادانی چون سید حسن میرخانی و استاد معصومی معروف به نجفی زنجانی بهره ها برد. از محضر استاد ابراهیم بوذری در تكمیل خطوط نسخ، ثلث و شكسته استفاده كرد و تا آن جا پیش رفت كه مقام استادی را در این رشته به دست آورد و جزو خوشنویسان برجسته معاصر گشت.

وی به نوشتن عظیم ترین قرآن در تاریخ اسلام دست یازید، ولی با مشكلاتی رو به رو گردید و به انجام نرسید. او علاوه بر خط، در نقاشی نیز استاد است. خط او با طرح همراه است. كتاب امام حسین (ع) و قسمتی از خطوط حج كه هر دو مربوط به كار توگرافی سحاب می باشد از آثار اوست. همكاری در نقاشیها و لایه چین های برجسته هتل عباسی در اصفهان، لایه چین های تالار آیینه مجلس شورای اسلامی، تهیه قرآن با همكاری حاج حسن هریسی برای انتشارات علمی، قرآن جیبی از انتشارات امامت و تهیه دهها پوستر و شركت در نمایشگاههای متعدد خط از دیگر كارهای ایشان است. كتاب «جوامع الحكم» به تصحیح شیخ عزیز الله عطاردی با خط ثلث و نستعلیق كه در حدود 400 صفحه است و اخیراً در هند به چاپ رسیده از دیگر كارهای استاد اسماعیلی است.

استاد اسماعیلی در حادثه سیل 1355 ش. به كمك همشهریانش در قوچان آمد. سپس در آن جا به تعلیم خط مشغول شد و از سال 1356ش. در مشهد سكونت اختیار كرد.

از ویژگیهای آثار این هنرمند تسلط وی به انواع خطها و قلمهای كهن است و دیگر تنوع و نوآوری در طرحهای تركیبی است . حروف و خطوط پیچیده ، هماهنگ و موزون ، گاه بر روی خطی مستقیم و گاهی همراه با پیچ و خمی دلنشین و تركیبی بدیع، سرشار از موازنه ها و تقارنهای چشم نواز و شگفتی آفرین است.

شیوه كار او در نستعلیق رعایت امانت داری و بر گرفته از سبك استاد بزرگ و عارفش مرحوم سید حسن میرخانی است. در ثلث و نسخ از استد احمد نجفی زنجانی پیروی می كند . به هر حال سرعت و تسلطش بر تركیبهای اصیل و زیبا از هر جهت ستودنی است. وی از معدود خوشنویسانی است كه در اقلام مختلف خوشنویسی قدرت قلم فوق العاده ای دارد. مهارت و توانایی خدادادی او در اقلام جلی و بسیار درشت ، همراه با پیچ و تاب پرشكوه نقش و نگارها قابل توجه است. او با همان تسلطی كه بر یك صفحه كوچك كاغذ می نویسد، كتیبه ای چهل متری را نیز خوشنویسی می كند. در قرآن «موزه آب انبار» ، هر صفحه با آیه شروع و به آیه ای دیگر ختم می شود. در سایر قرآنهایی هم كه در قطع كوچكتر نوشته باز هم این اصل رعایت گردیده كه نشان از استادی ایشان است. خوشنویسی كتیبه های اماكن متبركه و مذهبی رشت، اصفهان، شیراز، نكاء، تهران، مشهد و مسجد مسلمانان در هامبورگ و فرانسه به عهده او بوده است.

این هنرمند بزرگ هر روز اثری تازه و اصیل تقدیم گلستان هنر ایران می نماید.

منابع:

کتاب رجال و مشاهیر قوچان

نام: افشار علی اکبر نام پدر: میرزا حسن منشی باشی

شهرستان         قوچان  دوره: 14 و 15ه.ق

آثار:

الف ـ مناجات منظوم منسوب به مولای متقیان علی علیه السلام با ترجمه و خط ایشان. ب ـ انیس الافشار (جنگ نامه) خطی، مورخه 1310ق. د ـ مجموعه الدرر. هـ. تاریخ قوچان قدیم و جدید ، خطی.

زندگینامه:

علی اكبر افشار معروف به مدیر دیوان مردی فاضل و هنرمند (خطاط و شاعر) بود. او فرزند میرزا حسن منشی باشی مخصوص امیر حسین خان شجاع الدوله بود كه در سال 1321 ش. در قوچان در گذشت. وی در سال 1249 ش. در شهر كهنه قوچان در خانواده ای اهل علم دیده به جهان گشود و در زمان حیات خود رئیس دیوان رسایل محمد ناصرخان و عبدالرضا خان شجاع الدوله و چندی نیز امین مالیه بود.

مدیر دیوان مردی فاضل و آگاه و به چهار زبا فارسی ، عربی، روسی و فرانسه مهارت داشت او از نویسندگان و دبیران زبردست بود و از هنر خوش نویسی نیز بهره كافی داشت و گاه شعر نیز می سرود.

بنا به گفته فرزند فاضل و دانشمندش، علاء الدین ، یكی از اقدامات او تاسیس دبیرستان مهرداد در قوچان بود. علاوه بر این، آثاری از خود به یادگار گذاشته.

مرحوم مدیر دیوان افشار در سن 75 سالگی وفات یافت و در آستانه شهر كهنه (قوچان عتیق) به خاك سپرده شد. از وی آثار فراوان دیگری نیز باقی مانده است كه جای امیدواری است در آینده به چاپ برسد.

منابع:

نقل قول از فرزند ایشان آقای علا الدین افشار

نام: افشار، علا الدین نام پدر: علی اکبر افشار

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

آثار:

1ـ آثار یك عمر طی شده ، خطی، سال تحریر 1321 ش. 2ـ گنجینه افشار ، به نظم، خطی، سال تحریر مشخص نیست. 3ـ خاطرات من، جلد 1 و 2 خطی، سال تحریر 1323ش. 4ـ میهمانان حجاز، خطی، سال تحریر 1327ش. 5ـ زمزمه ها (شعر)، خطی، سال تحریر 1330ش. 6ـ ناله ها (شعر) ، خطی، سال تحریر 1339ش. 7ـ ترانه ها (شعر)،خطی 8ـ نغمه ها (شعر)خطی 9ـ یادواره، به نظم 10ـ یادنامه، به نظم 11ـ مدایح الرضویه، (جنات النعیم) ، به نظم 12ـ سفرنامه های حج، در سه جلد 13ـ مناقب الشریفه، به نظم 14ـ بوستان افشار، به نظم 15ـ شمس الشموس، به نظم 16ـ انیس النفوس، به نظم 17ـ گلشن افشار(هنرمندان آستان قدس) 18ـ ارمغان افشار، به نظم ـ (نقاشی و تذهیب) 19ـ آلبومهای هنری، خط و نقاشی و شعر، 8 جلد.

زندگینامه:

علاء الدین افشار شاعر و هنرمند معاضر قوچانی در سال 1300 ش. در قوچان دیده به جهان گشود. پدرش علی اكبر افشار معروف به مدیر دیوان و مادرش بی بی آغا قریشی شاعره گمنام و با ذوق قوچان بود.

علاء الدین از دوران كودكی علاقه ای وافر به شعر و هنر خطاطی داشت. خط را نزد پدر فرا گرفت و بعد از پایان تحصیلات ابتدایی وارد دبیرستان شد و بعدها به خاطر خوشنویسی و خوش خطی به استخدام اداره دارایی درآمد. از آن جا به فرمانداری (وزارت كشور) منتقل شد و در فرمانداری در سمتهای مختلف خدمت نمود. به خاطر مبارزه با رشوه خوراری و مفاسد اداری آن زمان به شهرهای سرخس، تهران و بیجار كردستان تبعید شد. زمانی كه در بیجار به عنوان شهردار خدمت می كرد، دوری از وطن و فراق امام رضا (ع) باعث می شد كه خود را با اشعارش تسكین دهد.

استاد افشار در سال 1347 ش. به مشهد منتقل شد و آن جا ساكن گردید. او در حال حاضر از صاحب منصبان بازنشسته وزارت كشور است كه در كتابخانه مركزی آستان قدس مشغول به كار است. دیوان شعری كه با خط زیبای خود نگاشته هنوز به چاپ نرسیده است. استاد افشار دارای فضایل اخلاقی و هنری چندی است. نگارنده آثار نقاشی و خطاطی و اشعار و آثار خطی او را در منزلش از نزدیك مشاهده كرده و اخیراً نیز آستان قدس از تمام آثارش میكروفیلم تهیه نموده است. امید است كه بزودی آثار استاد افشار شاعر و هنرمند گرانقدر قوچانی به چاپ برسد.

علاء الدین افشار علاوه بر دیوان شعری به نام افسانه من دارای آثار متعدد دیگری هستم.

منابع:

کتاب رجال و مشاهیر قوچان           پ

نام: اوغازی مقدم نام پدر: اسماعیل

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

آثار:

1ـ رادیو و تعمیر آن 2ـ ترانزیستور و مدارت آن (دوجلد) 3ـ تلویزیون و تعمیر آن (سیاه و سفید) 4ـ سیستمهای استریو 5ـ تجزیه و تحلیل مدارات الكترونیكی و مدارات آن، (سه جلد) 6ـ ریاضیات الكترونیك 7ـ تلویزیون رنگی و تعمیر آن.

زندگینامه:

استاد محمد حسن اوغازی مقدم فرزند اسماعیل در روستای باجگیران از توابع قوچان دیده به جهان گشود. او تحصیلات مقدماتی خود را در باجگیران و قوچان به اتمام رسانید. پس از گذراندن دوره كمك آموزشی آموزگاری قوچان با رتبه شاگرد اولی معلم شد و برای تدریس به زادگاه خویش رفت . او در طول خدمت توانست دیپلم بگیرد و در دبیرستان جوینی قوچان به تدریس مشغول شود. اما طبع بلند و هوش سرشار او سبب شد كه به آن مقدار اكتفا نكند. از این روی معلمی را ترك گفت و در دانشكده فنی به تحصیل پرداخت و به استخدام ارتش درآمد. وی دانشكده فنی نیروی هوایی را به پایان رساند. بعد برای ادامه تحصیل به امریكا عزیمت نمود. او مدت چهار سال در دانشكده الكترونیك مشغول تحصیل بود و به اخذ درجه لیسانس مهندسی الكترونیك نایل شد. سپس به ایران بازگشت و در رشته الكترونیك دانشكده فنی و خلبانی نیروی هوایی به تدریس پرداخت. استاد اوغازی مقدم از پایه گذاران رشته الكترونیك در نیروی هوایی به شمار می رود. او در دانشكده فنی پلی تكنیك ملی به تدریس اشتغال داشت. در سال 1349 به واسطه كسالت ناشی از فعالیت و كوشش شبانه روزی با درجه سرهنگ دومی بازنشسته گردید و در حال حاضر دارای آموزشگاه شبانه الكترونیك مقدم می باشند.

منابع:

جابانی ، محمد؛سرزمین و مردم قوچان،صص132-133.

نام: بزرگ نیا، ابوالقاسم نام پدر: میرزا محمود

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

آثار:

27ـ اولین درس احتمال ، با همكاری دكتر نیرومند ، دكتر آذرنوش ، دكتر مشكانی، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد ، 1374 28ـ سریهای زمانی، با همكاری دكتر نیرومند ، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد ، 1374.

زندگینامه:

دكتر ابوالقاسم بزرگ نیا، فرزند میرزا محمود در سال 1313 ش. در خانواده ای مذهبی و عالم در قوچان چشم به جهان گشود. تحصیلات ابتدایی و سه سال اول متوسط را در دبستان مهرداد و در دبیرستان جوینی قوچان به پایان برد. سپس به مدت دو سال دانشسرای مقدماتی را به صورت شبانه روزی سپری كرد و به زادگاه خود برگشت و به عنوان آموزگار در مدارس قوچان به كار مشغول شد، سپس موفق به دریافت دیپلم طبیعی و ریاضی شد و بعد از انجام تعهد خدمت، در آزمون دانشسرای عالی شركت نمود؛ پس از قبولی توانست ظرف سه سال موفق به دریافت لیسانس ریاضی شود. دوباره به قوچان بازگشت و در دبیرستانهای قوچان مشغول تدریس ریاضی شد. او سپس در آزمون مدرسی ریاضیات شركت كرد و موفق شد دوباره برای كسب علم راهی تهران شود. او بعداً برای انجام تعهد، به دانشگاه مشهد مامور گردید و مشغول به تدریس شد. سپس از بورسیه وزارت فرهنگ و آموزش عالی استفاده كرد و برای تحصیل دكترا عازم انگلستان شد و مدرك فوق لیسانس خود در رشته آمار اجتماعی از دانشگاه شفیلد (cheflid) انگلستان دریافت كرد. دوره دكترا را نیز در همان دانشگاه به پایان رسانید. او در سال 1354 به دانشگاه فردوسی مشهد برگشت، و دوره استاد یاری را گذراند، وی اكنون استاد پایه 17 دانشگاه فردوسی است.

دكتر ابوالقاسم بزرگ نیا از سال 1366 تا 1371 مامور مطالعه در انگلستان و امریكا شد. او هم اكنون حدود چهل و چهار سال است كه مشغول تدریس مداوم است. تلاش و كوشش و تحقیق و مطالعه مداوم او باعث شده كه آثار متعددی از خود به یادگار بگذارد تا مورد استفاده حال و آیندگان قرار بگیرد.

وی علاوه بر زبان انگلیسی با زبان فرانسه نیز آشنایی كامل دارد و به هر دو زبان مسلط است. از اقدامات او می توان تاسیس دانشگاه خیام مشهد را نام برد. دكتر بزرگ نیا در سمتهای مختلف خدمت كرده، از جمله : مدیریت گروه آمار، معاونت پژوهشی دانشكده علوم، عضو شورای ارتقاء، عضو شورای دانشگاه ، عضو انجمن ریاضی كشور، عضو انجمن آمار و عضو انجمن MRS نیز هست.

او علاوه بر این با ریاضی دانان مشهور دنیا از جمله پروفسور Sltaglor و پروفسور Paterson ارتباط و همكاری دارد. دكتر بزرگ نیا هم اكنون در دانشگاه فردوسی مشهد مشغول تدریس است.

منابع:

مذاکره نگارنده با استاد بزرگ نیا در مرداد 1374.(کتاب رجال و مشاهیر قوچان)

نام: بشیری ، احمد نام پدر: حاج قربان علی

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

آثار:

1ـ كتاب آبی، (هشت جلد) ( ترجمه مجموعه استاد سیاسی وزارت خارجه انگلستان)، نشر نو، تهران، 1363 ـ 1369. 2ـ كتاب نارنجی ،(ترجمه مجموعه اسناد سیاسی وزارت خارجه روسیه تزاری)، نشر نو تهران 1366ـ1367. 3ـ عملیات چكمه، (ترجمه خاطرات سیاسی « سی ام وودهاوس» مامور سیاسی وزارت امور خارجه انگلستان ، برپاكننده كودتای سیاسی 28مرداد)، نشر نو، تهران 1364. 4ـ جلد یكم، (دیوان ابوالقاسیم لاهوتی كرمانشاهی)، انتشارات امیر كبیر، تهران 1358.

زندگینامه:

احمد بشیری از نویسندگان و شاعران برجسته و بنام قوچان است. او به سال 1310 ش. از پدری به نام حاج قربان علی و مادری به نام خورشید خانم در شهرستان قوچان زاده شد. او از كردان (كرمانج ) ایل هودانلو است و اجداد او از بزرگان این ایل به شمار می رفتند. مادر او نیز دختر مرحوم حاج آخوند مجتهد قوچانی بود كه می گویند آخوندی دل آگاه و مردم دوست بوده و از راه كشاورزی و با رنج بازوی خویش نان می خورده است. او تحصیلات خود را در مكتب آخوند ملامهدی (ره) در قوچان آغاز كرد و پس از فراگرفتن قرآن و صرف و نحو عربی و خواندن كتابهای گلستان و كلیله و دمنه و كتب دیگر ادبی نخست در بخش باجگیران در مرز شمالی قوچان با گذراندن آزمایش، در پایه سوم دبستان پذیرفته شد و از سال چخارم ، در دبستان مهرداد قوچان تحصیلات دوره ابتدایی را گذراند . دوره دبیرستان را تا سال سوم در دبیرستان جوینی قوچان سپری كرد. سپس برای اخذ دیپلم راهی دانشسرای كشاورزی فریمان گردید و آن گاه به تهران عزیمت نمود و پس از دریافت دیپلم رشته ادبی به دانشكده حقوق دانشگاه تهران راه یافت و از آن دانشكده فارغ التحصیل گردید.

او برای نگارنده نقل كرد: « حدودا از سال 1328 ش. همكاری با مطبوعات را آغاز كردم و مقالات و اشعارم به صورت پراكنده در جراید خراسان منتشر می گردید از سال 1331 كه به تهران آمدم این همكاری را با مطبوعات پایتخت (تهران) دنبال كردم ….»

او در پاره ای از روزنامه ها  و مجلات تهران عضو دائم یا موقت هیات تحریریه بود، از جمله «تهران مصور» كه به روزگار خود از مهمترین مجله ها بود. مدتی نیز سردبیر و نزدیك به بیست سال عضو همبستگی هیات تحریریه آن مجله بود. وی پس از مجله «تهران مصور» با مجلات «امید ایران»، «سپید و سیاه» ، «كیهان سال» و …. همكاری داشت.

او در كار نویسندگی غیر از نام حقیقی خود با نامهای مستعار بابك، مزدك، ب. الف و غیره … نیز مقاله می نوشت. تخلص او در اشعارش «سمندر» است.

بشیری از سال 1342 وارد خدمت قضایی در وزارت دادگستری شد. تا سال 1361 قاضی دادگستری بود و در آن سال بازنشسته گردید. او هم اكنون در تهران به كار نویسندگی و وكالت در دادگستری مشغول است.

منابع:

گفتگوی نگارنده با احمد بشیری در مهر 74.(کتاب رجال و مشاهیر قوچان.

نام: بلوریان علی اصغر نام پدر: ؟؟

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

تاریخ تولد:         1336    تاریخ وفات:

زندگینامه:

دكتر علی اصغر بلوریان در سال 1336 در قوچان متولد شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در دبستان فرخی، ثابت و دبیرستان امیر كبیر گذراند. در تمام سالهای تحصیلی دارای رتبه اول بود. او در 1354 وارد دانشكده پزشكی شد و در 1360 دكترای عمومی را از دانشكده پزشكی مشهد كسب نمود و بلافاصله دوره تخصصی جراحی عمومی را شروع كرد. در 1364 تخصص جراحی عمومی را به پایان رسانده و در امتحانات بورد تخصصی جراحی عمومی موفق شد. بلافاصله دوره فوق تخصصی جراحی قلب و عروق را در دانشگاه علوم پزشكی ایران آغاز كرد و در سال 1368 به افتخار كسب بورد فوق تخصصی جراحی قلب و عروق نایل آمد. در ادامه دوره فوق تخصصی جراحی قلب و عروق به مدت دوسال در دانشگاه لوزان از محضر استاد عالی مقام پروفسور حسین صادقی تلمذ نمود و دیپلم دوره تكمیلی فوق تخصص جراحی قلب و عروق را اخذ و به میهن اسلامی مراجعت كرد.

در آذر 1368 جراحی قلب باز را برای اولین بار در دانشكده پزشكی مشهد با موفقیت آغاز نمود. سرپرستی بخش جراحی قلب باز را نیز به عهده گرفته و در سال 1369 با مشاركت افراد خیر، بخش مجهز و فوق تخصی جدید جراحی قلب را احداث و راه اندازی نمود. تا سال 1375 بالغ بر 2500 بیمار قلبی در این بخش جراحی و درمان شدند. در طی مدت مذكور همه ساله در مجامع علمی جهانی شركت و یا سخنرانی كرده و مقالاتی به چاپ رسانده است.

ایشان در حال حاضر عضو هیات علمی گروه جراحی قلب دانشگاه علوم پزشكی مشهد، رئیس بخش جراحی قلب باز دانشگاه، سرپرست دوره های تخصصی و فوق تخصصی دانشگاه، عضو و نماینده رسمی جامعه بین المللی جراحی قلب و عروق ، عضو رسمی جامعه جراحان قلب و عروق سوئیس، عضو انجمن قلب ایران ، عضو كمیته تخصصی قلب و عروق كشور، عضو هیات علمی كنگره قلب و عروق ایران و عضو هیات مدیره انجمن خیریه خدماتی پژوهشی قلب و عروق است.

منابع:

گفتگوی شفاهی با دکتر بلوریان در خرداد 1375.(کتاب رجال و مشاهیر قوچان)

نام: بیرم ابادی،شیخ علی نام پدر: ؟؟

تاریخ وفات:       1333

زندگینامه:

شیخ علی بیرم آبادی معروف به شیخ علی قوچانی فرزند شیخ قاسم از اجله علما و از مدرسان و محققان عصر خود بوده است .صاحب الذریعه می نویسد: وی در زمان مرحوم آخوند خراسانی درس معظم له را برای فضلا تقریر می كرده است و بعد از درگذشت وی مرجع تدریس خارج شد و بیش از صد نفر در درس خارج او حاضر می شدند. حاشیه ای بر «كفایه الاصول» نوشته كه تحت شماره 231 چاپ شده است. وی با دختر سید محمد لواسانی متوفای 1317 ق. ازدواج نمود. از دوران كودكی شیخ علی اطلاع دقیقی در دست نیست ولی تا جایی كه شواهد تاریخی معلوم می كند، او معاصر مرحوم آقا نجفی قوچانی بوده و در ماه رمضان سال 1333 ق. در سن چهل و چند سالگی فوت نموده و در نجف اشرف مدفون گردیده است.

منابع:

آقا بزرگ طهرانی،الذریعةالی تصانیف،ج14،ص34.

نام: پولادی ، محمد نام پدر: ؟؟

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

زندگینامه:

استاد محمد پولادی از هنرمندان ونقاشان معاصر ایرانی به شمار می رود. او در پانزدهم بهمن 1320 ش. در قوچان متولد شد. تحصیلات ابتدایی را بسختی و مشقت گذراند. با این همه به خاطر علاقه وافری كه به نقاشی داشت درس را با نقاشی توام كرد. در همین سالها پس از پایان دوره اول دبیرستان راهی تهران شد و در هنرستان هنرهای زیبای پسران مشغول فراگیری نقاشی گردید. او در 1339ش. به دانشكده هنرهای تزیینی رفت و در سال 1344 ش. به دریافت فوق لیسانس در رشته گرافیك هنرهای چاپی و نگارشی با رتبه اول نایل گردید و به واسطه این كوشش و ارتقاء درجه بورس فرانسه را دریافت كرد و به مدت یك سال نیز در فراگیری و تكمیل هنر خود در پاریس به سر برد. سپس برای خدمت سربازی به تهران بازگشت . پس از خدمت در سال 1348 ش. همكاری خود را با صدا و سیما شروع كرد. در سال 1355 ش. بنا به دعوت سازمانهای رادیو و تلویزیون كشورهای فرانسه، انگلستان و آلمان غربی دوره های تلویزیون رنگی ( از  نظر تولید9 را در مدت سه ماه گذراند كه در ادامه كارهای او بسیار موثر افتاد.

استاد پولادی فردی بذله گو و شوخ طبع است. هنر نقاشی نیز طبع او را ظرافت خاصی بخشیده و خود او می گوید :« هیچ رشته ای به اندازه هنر بویژه نقاشی مرا به خود جلب نكرد، هر چند بار دیگر متولد شوم ترجیح می دهم نقاش باشم» . استاد پولادی با این گفتار علاقه مندی خود را به كارش نشان می دهد . او از سال 1339 تا 1366 ش. در نمایشگاههای گروهی فعالیت مستمر داشته و نمونه ای از آنها ذكر می كنیم: نمایشگاه گروهی هنرستان هنرهای زیبا (پسران) ، نمایشگاه اختصاصی گالری صبا، نمایشگاه گروهی پارك ولی عصر، نمایشگاه خانه آفتاب، جشنواره هنری و ادبی روستا جهاد سازندگی سال 65 ـ 1366. پولادی در حال حاضر در سمت گرافیست ارشد شبكه دو در صدا و سیما مشغول خدمت است.

منابع:

کتاب رجال و مشاهیر قوچان

نام: پهلوانی احمد نام پدر: ملا عبدال پهلوانی

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

زندگینامه:

احمد پهلوانی فرزند ملاعبدل پهلوانی، در 25 شهریور 1313 ش. در قوچان متولد شد. اجداد او اصلاً اهل قره باغ(روسیه) بوده اند و پس از قرارداد عهدنامه « گلستان» و تركمن چای و واگذاری قره باغ به روسیه عده ای میهن دوست و از جمله احمد پهلوانی‌ ( جد بزرگ احمد پهلوانی) از قره باغ راهی خراسان شدند و سپس به شهر قدیم قوچان آمدند.

احمد پهلوانی تحصیلات خود را تا ششم ابتدایی در دبستان فرخی قوچان به پایان دریافت نمود. دو سال بعد سال ششم ادبی(قدیم) را به طور متفرقه در مشهد گرفته و مدتی نیز به كشاورزی پرداخت. ولی عشق به تحصیل او را به دانشكده ادبیات مشهد كشاند و با كسب نمرات عالی موفق به اخذ لیسانس از این دانشكده شد. او برای ادامه تحصیل وارد دانشسرای عالی تهران شد، ولی بعد از یك سال با مدرك ناقص به استخدام آموزش و پروش درآمد.

ار سال 1344 ش. در شهرستان قوچان به سمت دبیری و معاون و رئیس دبیرستان مشغول به خدمت شد. به خاطر علاقه و عشقی كه به ادبیات داست در كنار كار، شعر نیز می سرود. او در اكثر قالبهای شعری طبع آزمایی كرده است. ایشان پس از سی سال خدمت صادقانه در سال 1373 بازنشسته شد. از اقدامات مهم او تاسیس و احداث باشگاه باستانی قوچان است كه منحصر به فرد است و به باشگاه پهلوانی معروف است. از این باشگاه قهرمانان و پهلوانان زیادی به جامعه ورزش كشور معرفی شده اند.

منابع:

کتاب رجال و مشاهیر قوچان

نام: تفتازانی،ملاسعد نام پدر: ؟؟

شهرستان         قوچان  دوره: قرن هشتم هجری

تاریخ تولد: 712 تاریخ وفات: 797

آثار:

1ـ اربعین در حدیث 2ـ ارشاد الحادی در نحو 3ـ التلویح فی شرح (كشف) حقایق التنقیح در اصول فقه كه تنقیح الاصول … را شرح كرده است و از كتب مفید بوده و در سال 1304 هـ. در استانبول و در 327هـ. در قاهره چاپ شده و یك نسخه خطی آن نیز به شماره 905 در مدرسه سپهسالار تهران موجود است. 4ـ تهذیب المنطق و الكلام كه از متون بسیار متقن و قسمت منطق آن بهترین كتابی است كه در این علم شریف نوشته شده است، به همین جهت مشهور آفاق و محل توجه اكابر محققین و از كتابهای درسی و بحثی بوده و شرحهای بسیاری بر آن نوشته اند كه اتقن آنها شرح ملا عبدالله یزدی است كه به حاشیه و حاشیه ملا عبدالله معروف است و با چند كتاب دیگر در هند و بارها در ایران نیز به طبع رسید و از كتابهای درسی حوزه می باشد و خود تهذیب المنطق نیز با الفیه ابن مالك یكجا چاپ شده است. 5ـ شرح اربعین نوویه در حدیث كه در سال 295 هـ. در تونس و در 1316 هـ در استانبول چاپ شده است. 6ـ شرح تصریف عزی در صرف كه نخستین تالیف تفتازانی است و در سال 737 هـ. در پانزده سالگی تالیفش كرده و در استانبول و قاهره چاپ شده است. 7ـ شرح شمسیه كاتبی در منطق كه در سال 1312 هـ. در 192 صفحه در استانبول چاپ سنگی شده است. 8ـ شرح عقاید نسفیه كه كتاب توحید و عقاید ابوحفص عمر نسفی را شرح كرده و بارها در استانبول و مصر و قازان و قاهره و لكناهور چاپ شده است. 9ـ شرح كشاف. 10ـ شرح مختصر الاحوال حاجبی 11ـ شرح مفتاح العلوم سكاكی 12ـ شرح مقاصد الطالبین فی اصول الدین 13ـ شرح منتهی السوال و الامل فی علمی الاصول و الجدل 14ـ شرح نهج البلاغه 15ـ شرح هدایه سروجی 16ـ ضابطه انتاج الاشكال در منطق 17ـ الفتاوی الحنفیه 18ـ كشف الاسرار و عده الاسرار و عده الابرار كه تفسیر پارسی است. 19ـ مفتاح الفقه 20 و 21 ـ مختصر و مطول كه بارها در ایران و جاهای دیگر چاپ شده ، و هر دو شرح تلخیص المفتاح خطیب دمشقی است و به تالیف مطول در بیست سالگی شروع كرده است. 22ـ مقاصد الطالبین فی اصول الدین كه در سال 784 هـ.ق در سمرقند تالیف شده و خود تفتازانی شرحی بر آن نوشته كه در سال 1277 هـ. چاپ و خود كتاب مقاصد نیز در حاشیه آن است. 23ـ النعم السوابغ فی شرح الكلم التوابع للزمخشری كه در بیروت و قاهره چاپ شده و غیر اینها در فنون مختلفه كه مورد توجه و رغبت و استفاده عموم و علما و تمامی طبقات دانشمندان بوده و شاهدی عادل و برهانی قاطع بر جلالت مقامات علمیه و متانت رای و استقامت سلیقه وی می باشند . كلمات او دارای تمامی مراتب فصاحت و بلاغت می باشد.

زندگینامه:

مسعود بن عمربن عبدالله خراسانی هروی ـ شافعی یا حنفی ـ ملقب به سعد الدین و معروف به ملاسعد تفتازانی، به نوشته روضات و دیگری كتب تراجم مذهب شافعی داشت. در فواید الهیه از علمای حنفیه شمرده شده است. به هر حال از اكابر علمای متبحرین می باشد. در سال 712 تا 722 هـ.ق در دهی تفتازان به نام ، در زندگی شهر «نسا» از بلاد خراسان زاده شد. در فقه و اصول و تفسیر و كلام و منطق و تمامی فنون ادبیه و اكثر علوم متداوله استاد كل و محقق و وحید عصر خود بود . سید شریف جرجانی با آن همه جلالت علمی در بدایت حال بر عظمت و احاطه علمی تفتازانی گواهی داشت و در كار تحقیقاتش التفاظ می نموده است. تا آن كه در نتیجه یك بحث علمی كه در مجلس تیمور لنگ در میان ایشان وقوع یافت وفاق شان بر نفاق مبدل شد و چنانچه مشهود است بعد از آن در رد و طعن تالیفات تفتازانی اهتمام به كار برد، و اصلاً فروگزاری نمی كرده است.

آقای مقیمی مولف كتاب جغرافیای تاریخی شیروان در مورد محل دفن تفتازانی چنین بیان می كند :«… به منظور آگاهی بیشتر از نحوه زندگانی و محل دفن این دانشمند بزرگ در بهار سال  1355 ش. به روستای تفتازان رفتم. پس از مدتی پرس و جو در روستای قدیمی تفتازان و بازدید از آثار قدیمی و سنگ قبور آثار و علایمی از سنگ قبر این عالم عارف نیافتم. مردم خونگرم روستا هنگامی كه از جرین مطلع شدند . ضمن راهنمایی اظهار داشتند معصوم زاده به نام ملاسعد در روستای (كاكلی) سه كیلومتری تفتازان وجود دارد كه دارای مقبره و سنگ نوشته نیز هست. با راهنمایی یكی از اهالی به كاكلی كه در امتداد دره تفتازان قرار داشت رفتیم. در آن جا خانه ای گلی و نیمه مخروبه دیدم كه دو سنگ نوشته قدیمی به رنگ تیره در داخل خانه به صورت عمودی قرار گرفته بود و پارچه سیاه بر روی سنگها كشیده بودند كه با اجازه متولی، پارچه را از روی سنگها برداشتیم . بر روی سنگ اصلی نوشته شده بود :«المرحوم المغفور سعد بن حسام الدین بن المرحوم سعد الدین مسعود تفتازانی شب آدینه دهم محرم در تاریخ سنه ثلاث و تسع مائه» با توجه به این سنگ نوشته و اظهار نظر معمرین محلی مقبره مذكور متعلق به نوع سعد الدین تفتازانی است.

… و نیز بر روی سنگ دیگر جمله « فی عاشر محرم الحرام سنه تسع و سبعین و سبعمائه عمل استاد سید الدین» نوشته شده بود. با این قراین و قدمت دره تفتازان و آثار قدیمی و احتمال بردن سنگ قبر ملاسعد الدین اهالی تفتازان در این مورد تاكید زیادی داشتند می توان پذیرفت كه قبر این عارف نامی نیز در این جاست .

در فرهنگ معین چنین آمده است .« تفتازانی سعد الدین مسعود بن عمر ( ولادت در تفتازان وفات در سرخس به سال 797 یا 791 هـ.ق»

منابع:

1)مدرس تبریزی،میرزا محمد علی؛ریحانة الادب،انتشارات خیام، تهران1369،ج1،صص337-340(نقل به مضمون) 2)مقیمی،محمد اسماعیل،جغرافیای تاریخی شیروان،انتشارات آستان قدس رضوی,مشهد 1370،ص250.

نام: توحدی ،کلیم الله نام پدر: شیخ اسد الله

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

آثار:

1- حركت تاریخی كرد به خراسان (در هشت جلد) كه چهار جلد آن به چاپ رسیده است (ج1 1359، ج2 1364، ج3 1367، ج4 1373). 2ـ تصحیح دیوان جعفر قلی زنگلی (اشعاری به تركی، كردی، عربی و فارسی)، مشهد 1371. 3ـ موسیقی در زمینه موسیقی (لیستكی كرمانجیی) رقص كردی(دو نوار به قوشمه علی آشوری). 2ـ آلبوم موسیقی شمال خراسان، 1374. 3ـ ترانه های كرامانجی خراسان، 1374. 4ـ اسفراین در گذر تاریخ. آثار چاپ نشده: 1ـ نادر صاحبقران 2ـ دایره المعارف كرمانج 3ـ ضرب المثلهای شمال خراسان(كردی، تركی، فارسی ). 4ـ لیلی و مجنون (كردی ، تركی، فارسی بر اساس دو نسخه خطی). مقاله ها: 1ـ «دگرگونی مراتع عشایر كرد خراسان در چهار صد ساله اخیر»، فصلنامه عشایری ذخایر انقلاب شماره 6، بهار 1368. 2ـ «زنجیره لبنیات در نزد عشایر كرد خراسان»، فصلنامه عشایری، ذخایر انقلاب، شماره 1، بهار 1369. 4ـ مصاحبه فرهنگی در مورد كردهای خراسان در مجله پیشه نگ، شماره 20 زمستان سال 1990.

زندگینامه:

كلیم الله توحدی، فرزند اسد الله توحدی در سال 1320ش. در خانواده ای مذهبی و اهل علم در روستای اوغاز مركز ایل سیوكانلو دیده به جهان گشود. پدر او شیخ اسدالله، روحانی ایل بود . خانه شیخ اسدالله یك مجمع كوچك فرهنگی و محل تجمع دوستداران و برای شنیدن آوای قران، روضه، كتاب خوانی و تاریخ و ادبیات و هنر بود. توحدی تحصیلات ابتدایی را در اوغاز به پایان برد. سالهای نوجوانی خود را به چوپانی گذراند. دنیای او دنیای طبیعت و كوهستان بود. سپس همراه ایل به كوچ رفت و میان خراسان و تركمن صحرا به ییلاق و قشلاق پرداخت. در این دوره توانست شناخت و تجربه زیادی در مورد فرهنگ و زبان چادرنشینان كرد شمال خراسان، و نیز فرهنگ مردم تركمن صحرا به دست آورد. او در سال 1342 علی رغم میل خود زندگی شبانی را رها كرده و در شهربانی قوچان استخدام شد. با پشتكار زیاد توانست تحصیلات دبیرستان را به پایان برساند. در حین خدمت در شهربانی قوچان در رشته معارف دانشگاه فردوسی مشهد قبول و به تحصیل مشغول شد. در سال 1355ش. از این دانشگاه فارغ التحصیل شد.

در دوره سربازی مقالات و اشعار او در ماهنامه های ارتش و سپس در برخی مطبوعات منعكس شد. او صدها برگ از اسناد خطی ایران را گرد آوری كرده است، و از سالها پیش به جمع آوری و ضبط موسیقی محلی شمال خراسان مشغول است.

توحدی تا به حال چهار جلد از هشت جلد كتاب حركت تاریخی كرد به خراسان را به چاپ رسانده است.

خانه محقر او در مشهد یك خانه فرهنگ كوچك و محل رفت و آمد موسیقی دانان و فرهنگ دوستان خراسان است.

منابع:

)توحدی کلیم الله؛ موسیقی شمال خراسان؛مشهد1371، 19-3-21. 2)گفتگوی نگارنده با کلیم الله توحدی در شهریور1374.(کتاب رجال و مشاهیر استان خراسان)

نام: جابانی ، محمد نام پدر: ؟؟

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

آثار:

1ـ سیر فرهنگ قوچان، 1343 2ـ كتابهای آسان (دو جلد برای استفاده كودكان كلاس اول) 3ـ جغرافیای طبیعی قوچان 3ـ فرهنگ مدارس ناحیه یك 5ـ خانخاتی، 1363. 6ـ تربیت در گلستان سعدی، 1363 7ـ سرزمین و مردم قوچان، 1363 8ـ با كودكان محروم از محبت پدر چه باید كرد؟ 1364. كتابهای دیگر او نیز كه آماده چاپ است عبارتند از: 1ـ سرزمین و مردم قوچان ج3 2ـ تاریخ حكومتهای محلی 3ـ فقر 5ـ گرگ هار 6ـ مردم شناسی قوچان 7ـ چگونه ادبیات را به كودكان بیاموزیم 8ـ خاطرات زندگی (گذرها و نظرها).

زندگینامه:

محمد، جابانی فرزند احمد در سال 1307 ش. در قوچان چشم به جهان گشود. او قرآن را در مكتب خانه شیخ محمد حسین فرا گرفت. دوره ابتدایی را در دبستان مهرداد سپری كرد. پس از جنگ جهانی ، برای ادامه تحصیل راهی دبیرستان شد. همزمان با هجوم بیگانگان دبیرستان را ترك كرد و به مدت دو ماه در روستای جعفر آباد سفلی به بقالی پرداخت و پس از فوت مادر آن جا را به قصد قوچان ترك نمود. مدتی نیز در نزد استاد رجبعلی خیاط به كار خیاطی مشغول شد. او بعد از شش ماه راهی مشهد مقدس شد و دوباره به قوچان برگشت و مدتی در كاروانسرای بازار قوچان مشغول به كار شد. در سال 1323 ش. به كمك آموزگاری مشغول شد و در مهرماه 1325ش. به خدمت معلمی آموزش و پرورش درآمد و به روستای زوارم شیروان اعزام شد. پس از پنج سال زندگی و خدمت در روستا به شهر برگشت و دیپلم را به صورت داوطلب امتحان داد و در دانشسرای مقدماتی مشهد كه برای معلمان تشكیل شده بود، پذیرفته شد. او در سال 1340ش. به عنوان مامور به خدمت، به تهران اعزام شد و پس از فراغ از تحصیل دوباره به شهر و زادگاه خود برگشت. او تا سال 1353 ش. در قوچان با سمتهای مختلف خدمت نمود بعد به مشهد منتقل شد و در سال 1358ش. پس از 35 سال خدمت به فرهنگ این مرز و بوم بازنشسته شد. او هم اكنون در مشهد زندگی می كند. این مرد فاضل و ادیب علاقه زیادی به شعر دارد و اشعاری به زبان محلی سروده كه نمونه ای از آنها ذكر می شود.

مَه اُردی بهشته كی می آیی               زمانهِ چون بهشته كی می آیی

ببین بلبل به پای گل نِشسته               اِی كار سرنوشته كی می آیی

یا :

دلُم از دست تو مثل تنُوره                    اَتیش اُفْتِیه، می گی كوه طوره

مِشُم خاكستر كوی محبت                  نِشــُونِ پــای مــو، كُــنج تــنُوره

منابع:

کتاب رجال و مشاهیر قوچان

نام: جوانبخت ، عباسعلی نام پدر: ؟؟

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

زندگینامه:

دكتر عباسعلی جوانبخت فرزند حسن در تاریخ 1312 ش. در شهرستان قوچان دیده به جهان گشود. عباسعلی پس از پشت سرگذاشتن دوران كودكی وارد دبستان شد. او دوره ابتدایی، سیكل و اول دبیرستان را در قوچان به پایان رسانید سپس در دانشسرای مقدماتی مشهد قبول شد. مدت دو سال در آن جا مشغول تحصیل شد و پس از پایان دوره دو ساله به قوچان بازگشت و به مدت چهار سال به عنوان آموزگار در دبستانها و دبیرستانهای قوچان مشغول به كار شد. او در این مدت بدون استفاده از معلم موفق به دریافت دیپلم طبیعی می شود. در سال 1338 در كنكور دانشگاه تربیت دبیر كه برای معلمان برگزار شده بود در رشته فیزیك قبول شد. پس از قبولی، شبها در كلاس درس دانشگاه حاضر می شد و روزها به تدریس فیزیك می پرداخت. در سال 1342 بعد از پایان دوره دانشسرای عالی تهران به خاطر تعهد خدمت به فیروزكوه رفت و مشغول به تدریس گردید. حدود یك سال بعد به مشهد منتقل شد و علاوه  بر تدریس در آموزش و پرورش با دانشكده علوم نیز در دروس علمی و تئوری همكاری داشت. تا این كه در سال 1344 ش. به دانشكده علوم مشهد منتقل شد و بعد از شش سال تدریس از ماموریت تحصیلی دو ساله استفاده نموده و جهت تكمیل تحصیلات خود به فرانسه اعزام شد. بعد از پنج سال، موفق به دریافت مدرك فوق لیسانس و دكترای فیزیك شد و به ایران برگشت و در دانشكده علوم با درجه استادیاری مشغول به كار شد. در اردیبهشت ماه سال 1358 به مدت یك سال و نیم برای سفر مطالعاتی به فرانسه عزیمت كرد. در این مدت حدود هشت مقاله علمی (فیزیك) در مجلات معتبر از وی به چاپ رسید. در سال 1366. به درخواست خود از دانشكده علوم بازنشست شد و در سال 1368 بنابه پیشنهاد و درخواست مسئولان شهر، تصدی دانشگاه آزاد قوچان را بر عهده گرفت و از طرف سازمان مركزی دانشگاه به عنوان رئیس دانشگاه معرفی و منصوب شد. وی هم اكنون نیز در این سمت مشغول به خدمت است. در این مدت فعالانه تلاش و كوشش نموده و توانسته رشته های متعدد به این واحد اضافه نماید. ایشان دارای دو دختر و یك پسر است.

منابع:

کتاب رجال و مشاهیر قوچان

نام: دکتر حسین خانی نام پدر: حاج غلامرضا خانی

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

زندگینامه:

دكتر حسین خانی از مردان فرهنگی، فاضل، دانشمند و دانش دوست قوچان است. این مرد فاضل از سیبویه شروع و به سیبویه نیز ختم نمود. وی در اول اسفند 1318 ش. در روستای نیت از توابع قوچان دیده به جهان گشود. پدرش مرحوم حاج غلامرضا خانی مردی وارسته و پرهیزگار بود و در همان روستا به كشاورزی اشتغال داشت . او در سال 1360ش. چشم از جهان فروبست. دكتر خانی در زمانی كه هنوز در اغلب روستاها مدرسه وجود نداشت، روخوانی قرآن را درمكتب و نزد مرحوم ملا محمد ابراهیم بلبلی فرا گرفت و در ده سالگی به دبستان «سیبویه» ـ كه تازه در روستای نیت تاسیس شده بود‌ـ قدم گذاشت. دوران ابتدایی را تا سال چهارم ابتدایی در همان دبستان گذراند. پس از آن به قوچان آمد؛ و پنجم و ششم ابتدایی را در دبستان مهرداد،(كه در جای دبیرستان دخترانه عطار فعلی قرار داشت) به پایان رسانید و در خرداد سال 1333 ش. موفق به دریافت گواهینامه پایان تحصیلات ابتدایی شد. پس از آن به مدت شش سال در حوزه های علمیه قوچان و مشهد به فراگیری دروس عربی، فقه و اصول پرداخت و از مهر 1338 دوره متوسطه را به صورت متفرقه در دبیرستانی شبانه روزی در مشهد شروع كرد. پس از پایان سوم متوسطه از سال 1340 ش. به خدمت آموزش و پروش درآمد و در ضمن تدریس در روستای ابرده سفلی در مشهد تحصیل را نیز ادامه داد و سه سال دیگر متوسطه را بدون استفاده از كلاس و معلم در خرداد 1343 به پایان برد و موفق به اخذ دیپلم در رشته ا دبی شد. از تاریخ1/2/1344 تا 1/8/1345 ش. خدمت مقدس سربازی را در لباس سپاه دانش سابق در روستای گوگلی از توابع شیروان به پایان رسانده و به مدت سه سال در « شمس آباد دزفول» و در دبستان «كوردن گلاب» خدمت نموده و بعد از آن به قوچان منتقل شد. در قوچان در دبستانها مشغول تدریس شد و در خرداد 1350 در امتحان ورودی كاردانس دانشسرای راهنمایی تحصیلی پذیرفته شد. در سال 1351 در كنكور سراسری شركت كرد و در رشته زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی قبول شد.

در سال 1352 . مدرك فوق دیپلم را از دانشسرای عالی گرفت. در سال 1355 نیز در رشته زبان وادبیات عربی با رتبه اول و امتیاز عالی فارغ التحصیل شد. موضوع رساله ختم تحصیلاتش در این دوره «آَثَرُ العَمی فی شعر بَشّار» بود كه آن را با راهنمایی استاد دانشمند دكتر محمد فاضلی به عربی تحریر كرد. این رساله در كتابخانه دانشكده ادبیات مشهد موجود است.

در همین زمان از وی جهت تدریس در دانشكده ادبیات دعوت شد. اما به سبب مشكلات و نبود مسكن به قوچان برگشت و در دبیرستانها مشغول به تدریس شد. از زمستان 1362 همزمان با تاسیس تربیت معلم قوچان در آن جا مشغول به كار شد. در سال 1365. كه نخستین بار شرط سنی از تحثیل در دانشگاها برداشته شد در امتحان ورودی دانشگاه آزاد اسلامی رشته زبان و ادبیات عرب با رتبه دوم قبول شد و در واحد تهران مشغول به تحصیل گشت. در سال 1368. با نوشتن رساله ختم تحصیلاتش تحت عنوان « علم تجوید قرآن» به راهنمایی «دكتر سید علی مدرس موسوی بهبهانی» موفق به دریافت مدرك فوق لیسانس با درجه عالی شد و بلافاصله در امتحان ورودی دوره دكتری تخصصی رشته زبان و ادبیات عربی شركت كرد و با رتبه عالی پذیرفته شد. با این حساب از مهر 1368 در دوره دكتری مشغول به تحصیل شد، و بعد برای استفاده از كتابخانه های مشهد و انجام تحقیقات و تدوین رساله دكتری با عنوان «بررسی آراء صرفی و نحوی سیبویه» به راهنمایی دكتر محمود شكیب خود را به مشهد منتقل كرد و در مركز تربیت معلم شهید بهشتی و دانشكده ادبیات دانشگاه فردوسی مشغول تدریس شد. او ضمن تدریس به كتابخانه های مختلف مراجعه كرده و برای تحقیق و تدوین رساله بخصوص از كتابخانه آتان قدس رضوی بهره ها برده است. در شهریور 1373 توانست با موفقیت دوره دكترا را به پایان برساند.

این مرد فاضل و با تقوا علاوه بر تحقیقات علمی و فعالیت فرهنگی كه در قوچان داشته زبانزد عام و خاص است. خط خوش دارد و در خط نسخ استاد است، و جزو قاریان قران بوده و بارها از طرف اموزش و پرورش ، اداره اوقاف و یا ارشاد اسلامی به عنوان داور در مسابقات قراءت قرآن در سطح قوچان و شهرستانها حضور داشته است. یكی از اقدامات او ایجاد دانشگاه آزاد اسلامی قوچان است. ایشان هم اكنون (1374 ) در مشهد ساكن است و با داشتن 59 سال سن در دانشگاههای آزاد و تربیت معلم و ضمن خدمت قوچان ، شیروان ، مشهد و بجنورد به تدریس مشغول است.

منابع:

کتاب رجال و مشاهیر قوچان

نام: خبوشانی حاج شیخ محمد نام پدر: ؟؟

زندگینامه:

اطلاعات ما درباره این شیخ محمد، خبوشانی منحصر است به آنچه كه در تذكره هایی نظیر مذكر احباب و هفت اقلیم آمده است. در این جا عین این آگاهیها را می آوریم.

ذكر جمیل حضرت حاجی شیخ محمد خبوشانی قدس الله تعالی سره العزیز، از اعاظم مشایخ بوده اند و كثیری از درویشان به یمن متابعت و شرف مبایعت ایشان از حضیض طبیعت بشری به اوج فلك ملكی عروج نموده و درجات كمال سیر نموده اند و به عز ارشاد معزز گردیده اند و به بركت جود با وجود ایشان سلسله شریفه كبرویه در اقطار عالم نشر تمام یافته و خوارق عادات از ایشان بسیار منقول است و سند سلسله اند و كسی را چون عماد الدین فضل الله مریدی بوده باشد به وصف محتاج نیست. بس كنم چون زیركان را این بس است.

مولویت تمام داشته اند و در فن انشا و ابداع چیزی فرو نمی گذاشتند، گاهی ارادت غیبه را در سلك نظم منتظم گردانیده جوهریان بازار معانی را بدان درر شاهوار و لآلی آبدار روز بازاری می بخشیده اند و این غزل از گفتار شریف ایشان است.

ای بر سر هر كوی ز تو گلفت و شنیدی       وی سر تو در سینه هر پیرو مریدی

تنها نه منم كشته به تیغ ستم تو     افتاده چون من به سر هر كوچه شهیدی

حاجی چو طواف حرم دوست نمودی      زان رو به گدایان در دوست رسیدی

مرقد منورش در شهر و زیر خوارزم واقع شد.

در كتاب «هفت اقلیم» نیز چنین آمده است:

«شیخ حاجی محمد از نیكان زمان خود بوده نسبت ارادتش چهار واسطه به میر سید علی همدانی می پیوندد و سی و هفت خلیفه صاحب ارشاد داشته از آن جمله یكی شیخ عماد الدین فضل الله است كه ربیع احوالش به ابر عنایت حضرتش باری همیشه سرسبز و شاداب می بوده و دیگری مولانا محمد زاهدست كه سالها در بلخ به ارشاد فرق عباد می پرداخت و همچنین خلیفه صدر الدین هروی كه در بلخ مس وجود مریدان به طلای قابلیت تبدیل می داد شیخ نور الدین محمد خوانی(خوافی) كه بكثرت عبادت بر ماسوی رجحان داشت و نبیره ایشان شیخ عبداللطیف كه در خوارزم جمیع سلاطین غاشیه مریدی او بر می داشتند و شیخ حاجی محمد كاتبی لب به شهد شیرین می ساخت چنانچه این بیت را می فرماید:

به قدر طاقت خود هر دلی غمی دارد     دل من است كه اندوه عالمی دارد

منابع:

خواجه بهاء الدین نثاری بخاری،مذکر احباب به تصحیح و مقابیه و مقدمه سید محمد فضل الله ، به نقل از دیوان نوعی خبوشانی به تصحیح امیر حسین ذاکر زاده،انتشارات ما تهران 1374،ص14.

نام: خبوشانی محمد حسین نام پدر: مولانا علی اصغر

شهرستان         قوچان  دوره: قرن سیزدهم هجری

تاریخ تولد:         ؟؟         تاریخ وفات:       1262

زندگینامه:

از دوران كودكی و از زندگی او اطلاع دقیقی در دست نیست ، اما وفاتش را به سال 1262 هـ ق نوشته اند ، در كتاب تاریخ علمای خراسان چنین آمده است.

العامل الكامل الذی هوللفضائل راس و عین مولانا محمد حسین طیب الله ثراه و جعل الجنه مثواه.

او از اجله علمای بلده خبوشان بود، مولدش سبزوار و والد بزرگوارش مولانا علی اصغر معروف به صفی آبادی بود. در مشهد مقدس تحصیل مقدمات و تكمیل ادبیت و عربیت نمود و پس در خدمت مرحوم «شهید» علوم عقلیه و نقلیه و فنون حكمیه و شرعیه را استقصا و استكمال فرموده تا به مدارج عالیه فضل و ارشاد و مراتب سائبه صلاح و سداد فائز گردیده توطن خبوشان و ارشاد مردم آن سامان را به استدعای ایشان گزیده همواره در رتق امور مسلمین و نشر علوم و ترویج دین مبین مساعی جمیله مبذول می داشته تا در ماه ربیع الاول سنه 1262 چشم از جهان فانی برداشته «روی به عالم باقی گذاشته و جسدش را نقل به ارض فیض قرین در توحید خانه مبارك دفین ساختند گویند: كتب علمیه از تصانیف آن سد نبیل بسیار به یادگار مانده است. فرزند ارجمند شیخ الاسلام در خبوشان متولی امورات شرعیه مسلمانان است.

منابع:

مدرس،میرزا عبد الرحمن؛تاریخ علمای خراسان،با مقدمه و تصحیح محمد باقر ساعدی خراسانی ص 87-88

نام: ذبیحی نجفی،حاج شیخ ذبیح الله نام پدر: ؟؟

شهرستان         قوچان  دوره:    ؟؟

زندگینامه:

حجه الاسلام حاج شیخ ذبیح الله قوچانی از علمای عامل و مجتهد نامی معاصر ، در سال 1339 ق. در قریه خیر آباد مایوان از توابع قوچان متولد شد. در سن سیزده سالگی برای تحصیل به قوچان آمد. سه سال در این شهر ، مقدمات را تحصیل كرد و در سال 1345ق. به مشهد عزیمت كرد و در ارض اقدس به تكمیل ادبیات و سطح پرداخت. پس از شش سال توقف در مشهد به سال 1351 ق. عازم نجف اشرف گردید. در آن جا درس فقه و اصول را نزد مرحوم آیت الله آقا ضیاء عراقی و آیت الله حاج سید محمود شاهرودی و سایر استادان حوزه تلمذ كرد و مدت بیست سال تمام در نجف اشرف ساكن بود.

او پس از فراغت از تحصیل در سال 1371 ق. به قوچان مراجعت كرد و چون مردم قوچان كمال احتیاج را به وجود معظم له داشتند، در قوچان به امور شرعی مردم و تدریس علوم دینی اشتغال ورزید. پس از ده سال توقف در قوچان 1381 ق. به مشهد عزیمت كرد و در ارض اقدس ساكن گردید. علاوه بر مقام علمی و جامعیتی كه داشت، مراتب وارستگی و معنویت و تواضع ایشان نیز زبانزد خاص و عام است.

از جمله اقدامات ایشان تاسیس مدرسه علوم دینی محمودیه فاروج است كه در آن تعدادی طلبه علوم دینی تا سطح لمعتین و رسائل ادامه تحصیل می دهند.

منابع:

شاکری،رمضانعلی؛/ترکنامه،ص250

نام: ربوبی، حاج شیخ رمضانعلی نام پدر: آقا بزرگ حکیم

شهرستان         قوچان  دوره: قرن 14 و15 ه.ق

تاریخ تولد: 1317

آثار:

1)کتاب شرحی در پیرامون قضا و قدر 2)کتاب اربعیت از صحاح اصول کافی

زندگینامه:

حاج شیخ رمضانعلی ربوبی از علمای فعلی قوچان ، در اسل 1275 ش. در قریه رشوانلو در 42 كیلومتری قوچان دیده به جهان گشود . وی مقدمات را در قوچان تحصیل كرد و در سن بیست سالگی راهی مشهد شد. ادبیات را نزد مرحوم ادبیت نیشابوری ، منطق را نزد مرحوم محقق، فقه و اصول را نزد میرزا محمد آقا زاده و فلسفه و حكمت را نزد میرزا مهدی و پدر خود آقا بزرگ حكیم تلمذ كرد. آثاری از ایشان موجود است كه هنوز انتشار نیافته است. كتاب « شرحی در پیرامون قضا و قدر» به خط آقای صاحب الزمانی، و « اربعین از صحاح اصول كافی، ترجمه و شرح گردیده و رساله ای در باب تكوین و تشریع از ایشان موجود است كه هنوز به چاپ نرسیده است.

منابع:

اترکنامه،ص250

نام: رجبی پرویز نام پدر: غلامعلی

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

آثار:

ترجمه :کویرهای ایران،سفرنامه کارستن نیبور،مارکوپولو در ایران وماه اصل ایرانی(خاطرات سیاسی) تحقیق و تالیف:جندق و ترود(در باره کویرهای ایران)،کریم خان زند،معماری معاصر ایران،جشنهای ایرانی. قصه:دشنه و سیب گمشده ، زمزمه،ماهی قرمز حوض همسایه و شهر ما

زندگینامه:

وی در روستای امام قلی از توابع شهرستان قوچان دیده به جهان گشود . او بعدها آموزگار روستاهای خراسان شد، سپس به جست و جوی كار به تهران رفت و چندی بعد برای ادامه تحصیل راهی آلمان شد.

در جوانی موفق به اخذ درجه دكترا در رشته ایران شناسی از دانشگاه گوتینگن آلمان شد. پس از بازگشت در سال 1350 به عضویت هیات علمی دانشگاه اصفهان درآمد. از 1351 تا 1353 عضو عال رتبه وزارت علوم و آموزش عالی و از سال 1353 تا 1357 رئیس مركز تحقیقات ایران شناسی و استاد دانشگاه ملی شد. از سال 1358 تا 1361 ماهنامه فرهنگی و اجتماعی فرداری ایران را منتشر كرد. در سال 1988 تا 1944 م. استاد رشته زبان شناسی دانشگاه گوتنیگن آلمان بود.

دكتر پرویز رجبی، استاد رشته تاریخ و ایران شناسی، از چهره های بارز جامعه فرهنگی و از معدود ایران شناسان معاصر است كه سالیان مدید در دانشگاههای معتبر آلمان به امر تدریس مشغول بوده است.

او همچنین صاحب بیش از پانزده كتاب در حوزه تالیف، تحقیق و ترجمه است كه سه اثر او به زبان آلمانی است. همچنین نشر بیش از 450 مقاله در نشریان فارسی زبان و جراید روز اروپا گوشه ای از فعالیت های این ادبی بی ادعاست. استاد رجبی هم اكنون مسؤول گروه ایران شناسی در سازمان دایره المعارف بزرگ اسلامی است.

منابع:

1)مجله دنیای سخن ، سال یازدهم، شماره 68،بهمن و اسفند 1374.ص6س-ص(سید علی صالحی) 2)مجله دریچه،سال اول،شماره 3،آبان 1375،ص64.

نام: رحمانی قوچانی ، محمد رضا نام پدر: محمد حسین

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

زندگینامه:

محمد رضا رحمانی قوچانی فرزند محمد حسین به سال 1344 در قوچان دیده به جهان گشود. وی از كودكی با شعر الفت داشت و با خواندن دیوانهای حافظ و سعدی و مولانا و شاهنامه فردوسی بیش از پیش به شعر علاقمند گردید.

از دوره دبیرستان به شعر گفتن پرداخت و در همین زمان تحولی روحی و فكری در سرودن شعر در وی پدید آمد و مطالعه در احوال و آثار بزرگان و شعرای قدیم و معاصر را به اوج رساند.

بیشتر اشعارش شامل غزلیات، مثنوی، قطعه و دوبیتی به هم پیوسته است. در تركیب بند و ترجیع بند نیز اشعاری سروده است. بیشتر اشعارش به سبك عراقی و تخلصش «رضا» است.

منابع:

کتاب رجال و مشاهیر قوچان

نام: رستگار مطلق ، سید علی نام پدر: سید عبد الله

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

زندگینامه:

سید علی رستگار مطلق فرزند سید عبدالله ، اجداد او اصلاً از ركن آباد یزد بودند و در حوادث زلزله های قوچان و احداث قوچان جدید كه پذیرای مهاجرین بوده اجداد او نیز به قوچان مهاجرت كردند.

او در سال 1303 ش. در قوچان متولد شد. حدوداً در سن 7 سالگی پدرش را از دست داد و به مدت یك سال در مكتب خانه های قدیم مشغول به تحصیل شد. به سبب فقر و تنگدستی، مسؤولیت سنگین خانواده بعد از پدر، به دوش او افتاد و همین امر باعث شد كه تحصیلات خود را كنار بگذارد و برای امرار معاش خانواده ، در مغازه نانوایی مشغول به كار شود . به سبب هوش و ذكاوت و علاقه ای كه داشت، در سن دوازده سالگی دوباره روی به تحصیل آورد و به مدت یك سال در مدرسه مرحوم منتظری ـ كه در ان زمان اكابر نام داشت ـ شبانه تحصیل كرد. چون عشق و علاقه شدیدی به شعر داشت از سن پانزده سالگی شروع به شعر گفتن نمود، ولی گرفتاریهای خانواده كه از طرف او را در محاصره قرار داده بود او را مجبور كرد تحصیل و سردون شعر را كنار بگذارد . سید علی مجدداً با صبر و شكیبایی كه داشت بر مشكلات غلبه كرد و دنبال عشق و علاقه خود (شعر) رفت، تاجایی كه خود گوید:

جز غم نبود مرا دگر دادرسی                جز غصه مرا نگشت فریاد رسی

هم اكنون این شاعر توانا به فروش فروشی اشتغال دارد و در كنار آن شعر نیز می سراید. بیشتر سروده های او به مناسبتهای میلاد و یا مصیبت و مرثیه خاندان ائمه اطهار است. بعضی از اشعار او در روزنامه خراسان به چاپ رسیده است. در شعر به «رستگار» تخلص می كند و امید است بزودی دیوان اشعار او به چاپ برسد.

منابع:

کتاب رجال و مشاهیر قوچان

نام: رحیمیان غلامحسین نام پدر: حاجی رحیم خان

شهرستان         قوچان  دوره: قرن 14 و 15 ه.ق

زندگینامه:

غلامحسین رحیمیان فرزند حاج رحیم در سال 1282 هـ ش در باجگیران از توابع قوچان دیده به جهان گشود. دوره تحصیلات مقدماتی را در باجگیران و قوچان به پایان رسانید. تحصیلات وی در حد متعارف و شغلش تجارت بوده است، او دو دوره چهار دهم و پانزدهم در قوچان نماینده مجلس شورای ملی بود، دوره نمایندگی او همزمان با ملی شدن صنعت نفت بود وی یكی از هم رزمها و هم سنگران و بازوی توانمند دكتر مصدق به شمار می رفت و جزء نمایندگان فراكسیون اقلیت مجلس بود در مدت نمایندگی درباره لغو امتیاز كشورهای انگلستان و روسیه اقداماتی انجام داده بود و طرحهای ارزنده ای به مجلس آن زمان پیشنهاد كرده، ولی پس از عمری تلاش و كوشش در راه وطن و خدمت به مردم و مبارزه با بیگانگان بالاخره در سال 1365 هـ ش در كلاردشت مازندران به سكته قلبی دارع فانی را وداع كرد.

در كتاب «نمایندگان ملت» درباره رحیمیان چنین آمده است:

«پسر حاجی رحیم خان از كوچكی دارای ایده خوبی بود ولی ایده های وی هیچ وقت راه علمی نداشت، در دوره چهارده چند رده خوب پیشنهاد نمود كه عبارت است از : تشكیل دادگاه ملی، رسیدگی به حساب 20 ساله ، منع شركت نمایندگان دوره چهاردهم در دوره پانزدهم و لغو تمدید استخراج نفت جنوب….

رحیمیان آدم چاق و گوشتالویی است، وی عاشق شكار آهو بوده است رنگ قرمز و كتب انقلابی را دوست دارد. نه كمونیست است ، نه آدم بی قید و خیال و نه مرد جنجال و آشوب… انگلیسیها به مناسبت تقدیم لایحه لغو تمدید نفت جنوب به وی لقب «آنتی پترولیوم» داده بودند كه به معنی ضد نفت است.

رحیمیان  دو دانگ قوچانی خوبی می خواند، در آن موقع انسان به یاد تپه های سرسبز قوچان و گله های گوسفندی می افتد و در جلوی چوپان در حركت می باشد.

حسین مكی در كتاب «تاریخ بیست ساله» درباره رحیمیان می نویسد:

«در جلسه دوازدهم آذرماه 1323 نماینده قوچان (غلامحسین رحیمیان) طرحی ، برای الغای امتیاز نفت جنوب به مجلس تقدیم نمود كه متن آن به قرار زیر بود:

ماده واحده مجلس شورای ملی ایران امتیاز نفت جنوب را كه در دوره استبداد شركت دارسی واگذار شد. و در دوره دیكتاتوری نیز آن را تمدید و تجددی نموده اند به موجب این قانون الغاء می نماید.

رحیمیان پس از قراءت طرح پیشنهادی خود خطاب به دكتر مصدق نموده و گفت: « آقای دكتر شما طرح مفید دیروز راجع به عدم اعطای هر گونه امتیاز به خارجیها پیشنهاد گردیده و تصویب شد اكنون باید اولین كسی باشید كه این طرح را امضاء كنید…. دكتر مصدق از امضای طرح فوق استنكاف كردو گفت نمی توانیم قرارداد را یك طرفه فسخ نماییم.

نگارنده كتاب « عملیات چكمه» از زبان رحیمیان درباره طرح پیشنهادی خود به مجلس چنین نقل می كند:

« روزی كه طرح را در مجلس خواندم رو كردم به دكتر مصدق و گفتم آقای دكتر شما كه طرح مفید دیروز را راجع به عدم اعطای هر گونه امتیاز به خارجیها پیشنهاد كردید و تصویب شد اكنون باید اولین كسی باشید كه این طرح را امضاء می كنید. این را گفتم و از پشت تریبون پایین آمدم و یكسر رفتم به كنار دكتر مصدق و طرح را پیش روی او گرفتم كه آن را امضاء كند. دكتر مصدق گفت من این طرح را امضاء نمی كنم و خواهش می كنم فردا بیا به خانه من تا در این باره با هم گفتگو كنیم. من حرفی نزدم و فردای ان روز رفتم به خانه دكتر مصدق. همین كه من را دید از جایش پرید و صورت من را بوسید و گفت تو دیروز كار شجاعانه و وطن پرستانه كردی آفرین! گفتم پس جرا شما كار من را تایید نكردید؟ دكتر مصدق گفت : جان كلام همین جا است . تو كه دیروز كار میهن پرستانه ای كردی حالا باید با یك كار میهنی دیگر آن را تكمیل كنی، گفتم چكار كنم، گفت اصرار در بردن این طرح به جلسه علنی مجلس نداشته باشی. با تحیر پرسیدم چرا؟ گفت اگر تو دیدی كه دیروز مجلس طرح پیشنهادی من را با فوریت تصویب كرد برای آن بود كه طرح من در عین حالی كه به روسها یا دولتهای دیگر لطمه می زند و دست آنها را از نفت ایران كوتاه می كرد به منافع انگلیسیها زیانی نمی رسانید چون آنها امتیاز خودشان را داشتند و خوشحال هم می شدند كه رقیب از سر راه برداشته شده است، و به همین خاطر كلیه نمایندگان طرفدار انگلیسی طرح من را صمیمانه پذیرفتند و به آن رای موافقت دادند . ولی طرحی كه تو آورده ای با طرح من خیلی فرق دارد. تو مستقیما دست رد بر سینه انگلیس گذاشته ای و محال است كه نمایندگان انگلیسی مجلس ـ كه متاسفانه عده شان هم زیاد است ـ بگذارند طرح تو به تصویب برسد … و بعد گفت حالا فهمیدی من چرا دیروز از امضای طرح تو خودداری كردم؟ سخنان دكتر مصدق به دلم نشست و قلباً آنها را تایید كردم و تازه دریافتم كه با خطر چه بدنامی بزرگی رو به رو هستم».

منابع:

1)شیفته،نصر الله؛نمایندگان دوره پانزدهم(نمایندگان ملت، بیوگرافی81 نفر از نمایندگان)،چاپ لری تهران،چابخانه علمی،تهران1327،ص87 2)همان ص88

نام: رضوانی علی اکبر نام پدر: قدرت

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

زندگینامه:

استاد علی اكبر رضوانی فرزند قدرت در سال ؟؟ش. در قوچان متولد شد. وی جوانی شاداب ، سرزنده ، پیگیر و جستجو گر است كه از انجمن خوشنویسان ایران با درجه ممتاز فازغ التحصیل شده است. او علاوه بر تدریس در انجمن خوشنویسان ، دبیر هنر مدارس راهنمایی شهرستان قوچان نیز هست. رضوانی از كودكی علاقه وافری به خط و هنر داشته و همین علاقه باعث شد تا از محضر بزرگانی مانند استاد عباسعلی صحافی مقدم، استاد امیر احمد فلسفی و استاد ید الله كالی خوانساری بهره ها ببرد، و به طور كامل خوشنویسی را فرا بگیرد. استاد رضوانی در نمایشگاههای گروهی زیادی شركت كرده و نمایشگاههایی نیز در شهرستان قوچان انفرادی برگزار كرده است؛ از جمله :

1368 تهران ـ مركز تربیت معلم هنر ( گروهی از هنرمندان خطاطی).

1368 قوچان ـ هفته معلم ، انفرادی.

1371 قوچان ـ دهه فجر، گروهی.

1372 قوچان ـ هفته معلم ، گروهی.

1372 امریكاـ دانشگاه كلمبیا ، گروهی .

1374 قوچان ـ هفته دولت ، انفرادی.

كارهای تازه این هنرمند جوان بر گرفته از آثار عارفان و شاعرانی است كه در راه رسیدن به كمال مطلوب خویش عمری از سردرد سوخته اند و از خاكستر وجود خویش آثاری پدید آورده اند كه ابدیت نیز در برابر آنها بی مقدار است.

همین بس كه استاد كابلی درباره هنر و ارزش كار این جوان چنین می گوید:

«آقای رضوانی در شمار چهره های راستین و دلباختگانی است كه به دور از جنجال شهرنشینی و بی توجه به هیاهوی فریبنده بازار هنر، بسان دو همقدم و همقدم موفق دیگر خود آقای صحافی مقدم (قوچانی) و آقای اسماعیلی (بیرجندی) طیف وسیعی از خوشنوسی كشور را در خطه خراسان بزرگ احیا كرده و آبرو بخشیده اند.

ـ بازتاب تلاش آغازین این هنرمند همواره آینده ای درخشان را تصویر می نمود و با بروز استعدادهای نهفته خویش و تحصیلاتی كه در رشته هنر آموخته است، اكنون تجربیات فراوانی را در خدمت خوشنویسی به دست آورده و در شناخت سمت و سوی كاغذ و صفحه ارایی و كمپوزسیون، قابلیتهای خط شكسته را در عرضه كارهای نمایشگاهی با آگاهی تمام به اجرا درآورده است.

ـ او با بهره وری از گنجینه های شعر و ادب پارسی و سخنوران نامی ایران و با دلی لبریز از شور و شوق و انگشتانی توانا در نوشتن به مرحله ای از تجربه ، كاردانی و لیاقت رسیده است كه قطعات و نوشته هایش با نمونه های موجود كهنه كاران شكسته نویس معاصر قابل قیاس است. به طوری كه بارها مجموعه هایی را كه جهت  بررسی و اصلاح ارسال می داشتند به عنوان یك تلاش جدی و مستمر در كلاسهای فوق ممتاز ارائه گردیده و ایشان برای هنر جویان و مدرسان خط شكسته تهرانی نامی آشنا و یادآور یك هنرمند پویا ، خلاق و خستگی ناپذیر است.

ـ استاد امیر خانی كه همواره در قضاوت آثار هنری مشكل پسند بوده و طبعی بلند، دارند، كارهای اخیر ایشان را بارها مورد تعریف و تمجید قرار داده و با تفقدی مرشدانه قطعه ای بسم الله از میان آنها برگزیدند .

ـ این مقبولیت و تحول در كار هنرمند بسادگی حاصل نمی شود و شرایط بسیاری باید جمع شود تا انسان بتواند به چنین توفیقی دست یابد.

ـ در طول سالهایی كه شاهد تلاش وقفه ناپذیر ایشان بودم هیچ گاه او را راضی نیافتم و هر گاه از سر صدق دل، بیان احساس و دریافت حقیقی خود را در قضاوت كارهایش ابراز داشتم بعد از ادای شكرانه ای، از كمند تعریف و تحسین گریخته است تا مبادا در دام خودپسندی و غرور كه همواره آفت جان هنرمند و هنر می شود گرفتار شود.

ـ وی بارها برای برگزاری نمایشگاه كار كرد و آماده شد ولی از ان جا كه همواره توان اجرای كارهای بهتر را در خود احساس می نمود این امر مهم را به بعد موكول می نمود:

آب كم جو تشنگی آور به دست                        تا بجوشد آبت از بالا و پست

ـ نیك نفسی، هوشمندی و درك موقعیت تلاش ، عوامل موثری بود تا او بتواند گامهای بلندی بردارد و به دوره های تازه ای كه زمانی آرزویی بلند به شمار می آمد قدم بگذارد.

ـ در نمایشگاه «برگزیده آثار هنرمندان معاصر ایران» كه در سال 1372 در دانشگاه كلمبیای امریكا برگزار گردید و در بخش خط تنها آثار انگشت شماری از خوشنویسان معاصر ارائه شده بود، كارش با استقبال بسیار روبرو شد.

ـ در كنار تدریس و رونق كلاسهای شكسته نویسی قوچان كه ده سال است ادامه دارد، مجموعه های شكسته نویسی منتشر شده را بارها با نهایتت دقت دوره كرده و با این همت بلند و پشتوانه قوی و غنی- خود نیز صاحب ابتكار عمل و خلاقیت گردیده است و در كنار صدها قطعه نفیس، مناجات خواجه عبدالله انصاری و رباعیات خیام اتمام پذیرفته و كلیات سعدی كه با قلمی شیرین در دست نوشتن دارد از جمله كارهای ارزشمند اوست.

استاد رضوانی هم اكنون ساكن قوچان است و مشغول نوشتن نسخه خطی و قدیمی رباعیات خیام ، كه به زودی چاپ خواهد شد.

منابع:

نام: رمضان پور ، رمضان نام پدر: علی

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

زندگینامه:

رمضان رمضان پور فرزند علی در سال 1316 ش. در روستای حاجی تقی واقع در غرب قوچان و خبوشان قدیم دیده به جهان گشود . او از كردهای ایل زعفرانلو است كه قران را در مكتب خانه روستا ، نزد پدر خود به پایان رسانید و مدتی نیز در دبستان مهرداد قوچان تحصیل كرد؛ سپس دست از فراگرفتن علم و دانش برداشت و به دنبال كار و شغل آزاد رفت.  او در سن بیست سالگی از روستای خود كوچ كرد و به مدت بیست سال در فاروج ساكن شد و بعد به قوچان نقل مكان كرد. شغل اصلی او آهن فروشی است ولی از كودكی به شعر و شاعری علاقه داشته و خود را برای نگارنده نقل كرد: «هفده سال داشتم كه روحانی روستا بر روی منبر ده بیت شعر خواند و من بلافاصله ، با یك بار خواندن او ، تمام ده بیت را حفظ كردم و الان نیز آنها را حفظ هستم ».

این حكایت علاقه و شور رمضان پور را به شعر و شاعری می رساند. او در دوران كودكی و نوجوانی در روستای خود حمله حیدری و شاهنامه را برای مردم می خواند و آنها لذت می بردند، نیز اكثر سوره های قرآن را از حفظ است. آنچه دارم همه از دولت قرآن دارم، زبان حال او نیز هست.

رمضان پور به خاطر استعداد و طبع لطیفش استاد مسلم غزل است و از سال 1338 رسماً وارد شعر و شاعری شده و در زمینه غزل ، قصیده ، رباعی و … طبع آزمایی كرده است. بیشتر اشعار او در مجله سپاه دانش آن زمان به چاپ رسیده و بعضی از اشعارش نیز در روزنامه قدس به چاپ می رسد. او از سال 1360 تا 1364 عضو دائمی انجمن فرهنگی عطار نیشابور بود و از سال 1364 تا 1368 جزو اعضای فرهنگ تبلیغات مشهد بود.

او هم اكنون در مغازه آهن فروشی خود در قوچان مشغول به كار است و دارای دو همسر و نه فرزند (چهار پسر و پنج دختر) می باشد.

منابع:

مذاکره شفاهی با رمضان پور در شهریور1374.

نام: زنگلی ، جعفر قلی نام پدر: ؟؟

شهرستان         قوچان  دوره: قرن سیزدهم

زندگینامه:

جعفر قلی زنگلی از اعاظم شعرای كرد خراسان است كه به سبب شیدایی و شیوایی گفتار و رسایی اشعارش به ملك الشعرای كرد مشهور و معروف گشته است. وی در اوایل قرن سیزدهم در یكی از روستاهای قوچان ، به نام گوگان در دامنه هزار مسجد، در سحرگاه یكی از روزهای بهاری دیده به جهان گشود… و بنا به گفته مصحح دیوانش « جعفر قلی در عنفوان جوانی در كوهستانهای هزار مسجد دچار اشراق شده و عاشق سپید رویی به نام ملواری شده، آن گاه مدتی به دنبال گمشده اش سر به كوه و بیابان می نهد تا بالاخره در می یابد كه ملواری را كه او دیده بهانه ای بوده تا سر از گریبان دنیا بردارد و دیده اش به نور حضرت روشن شود. «ملواری» جعفر قلی همان شاخ نبات حافظ یا شمس تبریزی مولاناست».

بالاخره پی به این نكته می برد كه سوز عشق اگر این است بگذار خرمن وجودم در آتش عشق ازلی محو شود و پس از طی مراحل ، عارفی كامل و شاعری برجسته می شود.

زمینه شعر جعفر قلی كه قالب شعر كرمانجی است، مدح خاندان نبی و ائمه اطهار است كه بسیار نغز و دلنشین هستند.

اشعار و غزلیات او بسیار زیاد و ملمعهای او بسیار شیرین و رساست. او بیشتر اشعارش را در قالبهای تركیب بند، ترجیع بند، غزل، قصیده و « كلام» كه قالب خاص شعر كرمانجی است سروده است. همچنین در قالب سه خشتی یا سه مصرعی كه در شعر كردی رایج است، اشعاری سروده است. ایوانف مستشرق روسی و دانشمند معروف هم هنگام تحقیق در خراسان پاره ای از اشعار او را در سفرنامه خود آورده است. جعفر قلی در نزد مردم كرد تنها یك شاعر نیست، بلكه معلم اخلاق است كه گذشته از محبوبیت اشعارش ، در میان كردها تا حد تقدس پیش رفته است. اشعار جعفر قلی را كردها با دید دیگری می نگرند و این است كه اشعار او را «بخشی» ها و خوانندگان كرد در مجالس عارفانه بیشتر می خوانند. از میان اشعار معروف جعفر قلی ملمع معروف «دلوارمن» كه به سه زبان كردی و فارسی و تركی است، بسیار شیرین و دلنشین می باشد. این ترجیع بند به وزن عروضی «فاعلات فاعلات فاعلات» است.

زنگلی در اشعارش درس اخلاق ، ایثار و فداكاری را به پیروانش می آموزد و خود را از پلیدیهای دنیا بر كنار می دارد و به معنویات روی می آورد. دین، مذهب و اخلاق را با آوای زیبای دوتار در هم آمیخته و به روح شنونده تزریق می كند و او را از عالم سفلی به عالم علوی می برد.

او به بیشتر كشورهای آسیایی مسافرت كرده و با اندوختن دانش و تجربه ، گلستانی از خود به جای گذاشته است. اشعاری كه در كشورهای چین، هندوستان، افغانستان ، تاجیكستان، ازبكستان، تركمنستان، عراق ، عربستان، سوریه ، مصر و دیگر كشورها و جاهای دیگر گفته بی گمان از بین رفته و به دست ما نرسیده است و احتمالاً اكثر آنها عربی و تركی بوده است.

منابع:

زنگلی،جعفرقلی؛دیوان،به کوشش کلیم الله توحدی،مشهد1369.

نام: زین الدین صاعد خبوشانی

زندگینامه:

اما صاعدبن محمد بن احمد بن عبدالله استوائی از علمای مشهور و رجال معروف قوچان قدیم است كه از دوران كودكی و احوال او هیچ اطلاعی در دست نیست. تنها در لباب الباب در شرح احوال وی چنین آمده است : « الصدر الاجل زین الدین صاعد الخبوشانی رحمه الله علیه صدری باذل بادل سحاب بنان شهاب بیان كه در خراسان لقب حاتم الزمانی یافته و نام برآورده و آثار نیك یادگار گذاشته او به بست آمده بود و كلید دار سلطان سكندر بوده و در آن سال كه ممالك ماوراء النهر مضبوط شد ورایات دولت شهریار(منصور سلطان سنجر) بر آن دیار فائق گشت او رنجور شد و از بخارا اجازت مراجعت یافت و به خبوشان آمد هم در آن موقع به جوار رحمت آفریدگار انتقال كرد و او را ابیات لطیف است.

منابع:

امین احمد راضی ؛ هفت اقلیم،به تصحیح جواد فاضل،2/307.

نام: سیاح قوچانی،علی رضا

زندگینامه:

حاج علیرضا سیاح قوچانی خوش نویس و شاعر ، كه به سیاح تخلص می كرد ، اشعار خوبی سروده است . متاسفانه از وضع زندگی، دوران كودكی و جوانی او اطلاع چندانی در دست نیست.

بنا به قول صنیع الدوله « در سال 1386 به حكم والده ایلخانی ایوان كه توسط زلزله شكسته شده بود بر چیده اند و از بیخ عمارت نموده اند و نقاشی كردند و كتیبه به اسم مشارالیها از نتایج افكار حاجی علی رضا متخلص به «سیاح» كه اصلاً قوچانی است و در مشهد مقدس وفات شده است…»

منابع:

صنیع الدوله،محمد حسن خان؛مطلع الشمس ، انتشارات پیشگام،تهران 1362.

نام: سیاهدشتی ، محمد

زندگینامه:

از دوران كودكی و زندگی این عالم عارف هیچ اطلاع درست و دقیقی در دست نیست ، ولی وفات او را حدوداً در 1355 قمری نوشته اند. در كتاب تاریخ علمای خراسان چنین آمده است: العالم العارف الموید مولانا محمد رفع الله مقامه الی دار قربه و محل انسه جوانی با ذكاوت و فراست بود، از غالب علوم بهره تمام داشته مولدش در یكی از قرای خبوشان معروف به سیاهدشت است.

تحصیل مراتب معقول در حضرت مولانا الحاج محمد هادی و تكمیل فقه و اصول در خدمت مولانا الحاج سید محمد فرموده از سبك عرفان و طریقه اهل ایقان حظی یافت و به مسلك ایشان شتافت.

مغبچه ای می گذشت راهزن دین و دل

در پی آن آشنا از همه بیگانه شد

چندی در خبوشان به نشر انواع فنون اشتغال ورزید كوكب حیاتش در سن شباب افول و ایام عمرش به آخر رسید و رد سنه هزار و دویست و پنجاه این گنج معانی در كنج زمین بیارامید و سنین او از ثلاثین زیاد نگردیده رحمه الله تعالی علیه.

منابع:

تاریخ علمای خراسان

نام:       شاکری،رمضانعلی        نام پدر: آقا بابا

شهرستان         قوچان  دوره:    معاصر

آثار:

1ـ جغرافیای تاریخی قوچان، 1346 2ـ فهرست كتب خطی كتابخانه عمومی فرهنگ و هنر مشهد ، 1348 3ـ سیاحت غرب یا سرنوشت ارواح بعد از مرگ، به قلم آقا نجفی قوچانی، 1349 5ـ سیاحت شرق یا زندگی نامه آقا نجفی قوچانی، به اهتمام رمضانعلی شاكری، 1351 6ـ مزاری در آغوش تاریخ، 1354. 7ـ تاریخچه كتابخانه عمومی فرهنگ و هنر مشهد در 50 سال، 1355 8ـ انقلاب اسلامی و مردم مشهد از آغاز تا استقرار جمهوری اسلامی ، 1359 9ـ اصول مقدمات كتابداری یا كتابداری آسان، 1361 10ـ اتركنامه، تاریخ جامع قوچان، 1365 11ـ گنج هزار ساله ، كتابخانه آستان قدس رضوی، 1367 12ـ دو سفر به جنوب ایران ، (دست نویس) 13ـ خاطرات سفر حج، (دست نویس).

زندگینامه:

رمضانعلی شاكری فرزند آقا بابا مشهور به «ملا آقا بابا سماور ساز» در سال 1300 شمسی در قوچان متولد شد و از شش سالگی در دبستان اسلامی قوچان به تحصیل پرداخت. دوره شش ساله ابتدایی را در همان دبستان به پایان رسانید. حدوداً چهار ده سال داشت كه پدرش طی كسالتی در سن 44 سالگی درگذشت. او را در مشهد به خاك سپردند. با فوت پدر در مشهد، اداره خانواده ( مادر، دو برادر و دو خواهر) بر عهده او قرار گرفت. با اشتیاق و علاقه ای كه داشت به تحصیل نیز ادامه داد، تا این كه در سال دوم دبیرستان رئیس فرهنگ وقت به اصرار ، او را به استخدام فرهنگ درآورد. او علی رغم میل باطنی در سال 1319 به استخدام رسمی فرهنگ درآمد و بعد از سه سال خدمت در فرهنگ قوچان در سال 1323 به فرهنگ مشهد منتقل شد و در مشهد ضمن خدمت در اداره كارگزینی فرهنگ خراسان به تحصیل شبانه در دبیرستان پرداخت. و تا پنجم متوسط علمی( قدیم) توفیق یافت. سپس مدت یك سال مقدمات ادبیات عرب را در مدرسه نواب آموخت و از محضر استادات علم و معارف اسلامی بهره ها برد. در سال 1339 ازدواج نمود. ثمره این ازدواج سه پسر به نامهای سعید ، مسعود و حمید و دو دختر به نامهای فاطمه و مرضیه است.

خستگی كار اداری و شروق وافر به مطالعه سبب شد كه در سال 1337 از اموراداری و آموزشی به كتابخانه فرهنگ انتقال یابد. تا سال 1354 به عنوان كتابدار و مسؤول كتابخانه فرهنگ مشهد خدمت نمود و در همین سال بعد از 35 سال خدمت به فرهنگ به تقاضای خود بازنشست شد.

آقای شاكری در طی زندگی و خدمت به فرهنگ مسافرتهای زیادی انجام داده از آن جمله سه نوبت به زیارت حج تمتع و چهار نوبت حج عمره به مكه معظمه و مدینه منوره و چهار نوبت به عتبات عالیت مشرف شده است. همچنین از جانب وزارت فرهنگ و هنر در سال 1352 به كشورهای سوریه ، لبنان و مصر جهت بازدید از كتابخانه های سفر كرده است. او در سال 1358 بعد از پیروزی انقلاب به دعوت هیات امنای آستان قدس از طرف مقام تولیت ابتدا به سمت مشاور امور اداری و از فروردین 1359 به سمت سرپرست كتابخانه مركزی آستان قدس رضوی منصوب گردید. او در سال 1363 از طرف آستان قدس رضوی به چهار كشور اروپایی(آلمان غربی، ایتالیا، اسپانیا و انگلستان) جهت بازدید از كتابخانه های این كشورها مسافرت كرد. در سال 1364 نیز به منطور آشنایی با نحوه حفاظت اسناد و كتب خطی و ضد عفونی كردن و مرمت كتابها ، به كشورهای پاكستان و هندوستان به ماموریت رفت.

همچنین در سال 1371 به كشورهای یمن و بحرین و امارات متحده به منظور بازدید از كتابخانه های آن منطقه سفر كرده است. مطالعه دقیق و دانش اندوزی از ویژگیهای بارز او كند و از محضرشان بهره ها گیرد.

منابع:

مذاکره شفاهی نگارنده با آقای رمضانعلی شاکری در دی ماه1374

نام: صاحب الزمانی علی اکبر نام پدر: حسین

شهرستان         قوچان  دوره: قرن 15ه.ق

آثار:

منتخب الختوم

زندگینامه:

حجه الاسلام و المسلمین حاج شیخ علی اكبر صاحب الزمانی (ره) در سال 1302 ش. در خانواده ای روحانی و اهل علم دیده به جهان گشود . پدرش مرحوم حاج شیخ حسین صاحب الزمانی از معدود معمم و ملبس به لباس علمای دین در عصر خفقان پهلوی اول بود.

وی تحصیلات مقدماتی رانزد پدرش آموخت و پس از آن از محضر اساتیدی بزرگوار همچون حاج شیخ سینگلكی و حاج شیخ حسن سلامی استفاده نمود . هر چند به دلیل دلبستگی و ممانعت خانواده از هجرت به عتبات عالیات صرف نظر كرد، ولی تحصیل علوم حوزوی را تا مدارج عالیه ادامه داده و در كنار آن تدریس را شروع كرد. علاوه بر آن حدود شانزده سال در دبیرستانهای به خصوص دانشسرای مقدماتی و تربیت معلم تدریس كرد و در جریان انقلاب اسلامی یكی از محورهای حركت فرهنگیان بر ضد نظام ستم شاهی بود. به گفته دانشجویان و استادان دانشسرا ایشان علی رغم توصیه ها و منعهای دوستانه ، اولین راهپیمایی را از دانشسرا شروع كرد و خود در پیشاپیش حركت كرد . چندین بار از طرف ساواك، ظاهراً به دلیل توزیع رساله علمیه و عكس امام خمینی (ره) – جلب شده بود كه یك بار همراه دو برادرشان ، (شهید علی اصغر و قاسم صاحب الزمانی) به اداره ساواك برده می شوند و سخت مورد بازجویی قرار می گیرد ولی چون مدركی به دست نمی آورند او را آزاد می كنند ، اما دو برادر ایشان را بشدت مرود ضرب و جرح قرار می دهند.

وی یكبار همراه دو تن از دوستان خود قبل ز پیروزی انقلاب اسلامی به حضور امام خمینی(ره) رسیده و پس از صحبت در مورد شهر و مردم قوچان تعدادی رساله و عكس ایشان را از بیت امام گرفته و بازگشته اند. به هر حال ایشان در متن مبارزه ملت مسلمان و غیور ایران با رژیم خود كامه پهلوی بودند تا حدی كه در بحبوحه پیروزی انقلاب گروهی از اراذل و اجیر شدگان حكومتی با هدایت عوامل رژیم به منزل ایشان حمله بردند و خانه را غارت كرده، در و پنجره ها را شكسته ، كتابهای كتابخانه ایشان را پاره كرده یا با خود می برند و در باغ منزل و خیابان اطراف منزل پراكنده می كنند كه در این حادثه بر اثر پرتاب سنگ همسرشان زخمی شده بود.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایشان چند سال متصدی مدرسه علمیه عوضیه (جامع امام) و چند سال سرپرست حوزه علمیه و سپس تا پایان عمر متصدی و مدرس مدرسه علمیه امام بود.

گرچه ایشان به تمام معنی وارسته از دنیا بود ولی گویا دنیا هم سر جنگ با این عالم ربانی داشت و به جرات می توان گفت از همان سنین جوانی، سختی، مشقت و مصیبت  پی در پی بر ایشان وارد می شد، از جمله : شهادت برادر رشیدشان، حاج علی اصغر در شلمچه و پس از آن شهادت فرزند برومندشان و طلبه فاضل محسن صاحب الزمانی در عملیات كربلای پنج و قبل از آن شرایط دشوار محیطی و اقتصادی كه در یك مورد پس از سالها تدریس در حوزه و آموزش و پرورش به دلایلی ناچار از همه كناره گرفت و مجبور به فروش یك قطعه زمین از كل مایملك مادی خود شد، كه محل كار و كشاورزی ایشان بوده است.

مرحوم صاحب الزمانی مردی با ایمان ، بردبار، پركار، خیرخواه و با اخلاق پسندیده بود. او خطی خوش و زیبا داشت؛ قناعت، ساده پوشی ، تواضع ، وقت شناسی، قوت اداره و مهربانی نسبت به همگان از خصایص و ویژگیهای اخلاقی او بود. او تمام جمعه ها روزه دار بود و بر طبق نوشته ای كه مربوط به بیست و چند سالگی ایشان است، سه ساعت (حداقل) عبادت در شبانه روز را بر خود واجب كرده بود. مرحوم صاحب الزمانی، سرانجام در حادثه ای ناگوار هنگام بازگشت از مدرسه علمیه در فروردین ماه سال 1371 دار فانی را وداع گفت و پس از تشییع جنازه ای شكوهمند ، در باغ بهشت قوچان به خاك سپرده شد.

منابع:

گفتگو با خانواده زنده یاد صاحب الزمانی

نام: صادقی حسین نام پدر: میرزا حسن

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

زندگینامه:

پروفسور حسین صادقی در 1308 شمسی در قریه چكنه سفلی مركز بخش سرولایت به دنیا آمد. پدرش میرزا حسن صادقی معروف به مدیر خود از معلومات حوزوی بهره مند بود و مدتها از محضر میرزا جلال الدین ـ از مشاهیر آن عصر و آن خطه ـ در قریه فشائی كه در آن زمان دار العلم بخش سرولایت بود، بهره برده بود. پدر بزرگ پروفسور صادقی میرزا حسین منشی نام داشت و خود از مستوفیان و خوشنویسان كم نظیر بود كه علاوه بر شغل دیوانی چهار جلد قرآن به خطی زیبای نوشته بود كه هم اكنون دست فرزندانش به یادگار مانده است.

این میرزا حسین منشی بر اثر اشتیاق زاید الوصفی كه به تحصیل فرزندش میرزا حسن داشت او را در قوچان به تنها مدرسه ملی آن ایام گذاشت میرزا حسن پس از فراغت از تحصیل مدرسه، مدتی را هم نزدیك یك فرانسوی كه وابسته بازرگانی فرانسه بود به ماهی دو توكان آن زمان كار كرد و زبان فرانسه را نیز فراگرفت سپس به تحصیل حوزه در مدرسه عوضیه مشغول گردید.

پرفسور صادقی پس از اتمام تحصیلات ابتدایی به قوچان نزد پدرش رفت و سیكل اول را در آن جا گذراند سپس برای ادامه تحصیل به مشهد رفت و در دبیرستان شاهرضای سایق تا اخذ دیپلم كامل در همان دبیرستان درس خواند. ناگفته نمایند كه ایشان از كلاس اول ابتدایی تا اخذ دیپلم شاگرد اول بود و نه تنها در تحصیل كه در ورزش و اخلاق نیز نمونه بود. در سال 1328 هم كه دولت ایران برای تدریس در دانشکده های پزشكی كه ـ كم كم در مراكز استانها پا می گرفت ـ مسابقه ای در سطح كشور برگزار نمود، در میان بیست نفر مورد نیاز باز هم ایشان پیشتاز و نمونه بود.

نامبرده با بورسیه دولت عازم سویس شد و در شهر لوزان مشغول تحصیل در رشته پزشكی گردید تا این كه موفق به اخذ تخصص در جراحی گردید. در آن موقع جراحی در امریكا پیشرفته تر و حدس و گمانهایی نیز در مورد جراحی قلب زده می شد. ایشان از سویس راهی امریكا شد و مدت پنج سال برای فوق تخصص و مطالعه در آن دیار ماند. با این كه در آن زمان دولت امریكا حاضر شده بود سالیانه صد هزار دلار به علاوه منزل و سایر خدمات در اختیارش بگذارد و قبول نكرد و به سویس مراجعت نمود. در این بین پدر ایشان كه بسیار مایل بوده فرزندش به ایران بیاید و در مشهد به مردم خدمت نماید به سویس رفت. با هم به ایران برگشتند، اما در وظن هر چه دید كارشكنی و حسادت بود. امریكایها كه در آن زمان در مشهد بیمارستانی داشتند به سراغش آمده و یك ساله با حقوق مكفی با او قرارداد بستند. اما دكتر صادقی كه با آرمانی مقدس به مملكت آمده بود و جز ناملایمات در وطن خود چیزی ندید بناچار یك سال بعد راهی سویس شد و به معاونت پروفسور هان رئیس بخش جراحی بیمارستان منصوب و مشغول كار شد. پس از دو سال تجربه و كار فوق العاده و با ارزش به درجه رفیع پروفسوری نایل و در كرسی ریاست جراحی مشغول كار شد.

در ابتدای تعویض قلب انسان كه پروفسور بارنارد دست به كارهایی زد پروفسور صادقی اعلام نمود كه هنوز مشكلاتی بر سر راه عمل پیوند وجود دارد كه تا آن مشكلات مرتفه نشده عمل پیوند موفقیت آمیز نخواهد بود ،  همان گونه هم شد، ولی بسیار اتفاق افتاده كه همزمان عمل پیوند قلب و ریه در آن واحد به دست توانای ایشان انجام گرفته و نگرانی هم در پی نداشته است. تا همین اواخر استادی كرسی قلب اروپا در اختیار پروفسور صادقی بود.

ایشان در حال حاضر در مشهد هستند و همین بس كه بسیاری از سران ممالك از اقصی نقاط دنیا به ایشان رو می آورند.

ضمناً شهرت صادقی در این خانواده، در ارتباط با صادق بیك جد بزرگ آنهاست كه از سرداران و محارم نادرشاه افشار بوده است . این سردار رشید به این دلیل كه حاضر نشد با قاتلان و مخالفان نادر همراهی كند خد نیز قربانی این فتنه شد و در همان شب به قتل رسید.

منابع:

کتاب مشاهیر و رجال قوچان

نام: صادقی حسین نام پدر: میرزا حسن

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

زندگینامه:

پروفسور حسین صادقی در 1308 شمسی در قریه چكنه سفلی مركز بخش سرولایت به دنیا آمد. پدرش میرزا حسن صادقی معروف به مدیر خود از معلومات حوزوی بهره مند بود و مدتها از محضر میرزا جلال الدین ـ از مشاهیر آن عصر و آن خطه ـ در قریه فشائی كه در آن زمان دار العلم بخش سرولایت بود، بهره برده بود. پدر بزرگ پروفسور صادقی میرزا حسین منشی نام داشت و خود از مستوفیان و خوشنویسان كم نظیر بود كه علاوه بر شغل دیوانی چهار جلد قرآن به خطی زیبای نوشته بود كه هم اكنون دست فرزندانش به یادگار مانده است.

این میرزا حسین منشی بر اثر اشتیاق زاید الوصفی كه به تحصیل فرزندش میرزا حسن داشت او را در قوچان به تنها مدرسه ملی آن ایام گذاشت میرزا حسن پس از فراغت از تحصیل مدرسه، مدتی را هم نزدیك یك فرانسوی كه وابسته بازرگانی فرانسه بود به ماهی دو توكان آن زمان كار كرد و زبان فرانسه را نیز فراگرفت سپس به تحصیل حوزه در مدرسه عوضیه مشغول گردید.

پرفسور صادقی پس از اتمام تحصیلات ابتدایی به قوچان نزد پدرش رفت و سیكل اول را در آن جا گذراند سپس برای ادامه تحصیل به مشهد رفت و در دبیرستان شاهرضای سایق تا اخذ دیپلم كامل در همان دبیرستان درس خواند. ناگفته نمایند كه ایشان از كلاس اول ابتدایی تا اخذ دیپلم شاگرد اول بود و نه تنها در تحصیل كه در ورزش و اخلاق نیز نمونه بود. در سال 1328 هم كه دولت ایران برای تدریس در دانشکده های پزشكی كه ـ كم كم در مراكز استانها پا می گرفت ـ مسابقه ای در سطح كشور برگزار نمود، در میان بیست نفر مورد نیاز باز هم ایشان پیشتاز و نمونه بود.

نامبرده با بورسیه دولت عازم سویس شد و در شهر لوزان مشغول تحصیل در رشته پزشكی گردید تا این كه موفق به اخذ تخصص در جراحی گردید. در آن موقع جراحی در امریكا پیشرفته تر و حدس و گمانهایی نیز در مورد جراحی قلب زده می شد. ایشان از سویس راهی امریكا شد و مدت پنج سال برای فوق تخصص و مطالعه در آن دیار ماند. با این كه در آن زمان دولت امریكا حاضر شده بود سالیانه صد هزار دلار به علاوه منزل و سایر خدمات در اختیارش بگذارد و قبول نكرد و به سویس مراجعت نمود. در این بین پدر ایشان كه بسیار مایل بوده فرزندش به ایران بیاید و در مشهد به مردم خدمت نماید به سویس رفت. با هم به ایران برگشتند، اما در وظن هر چه دید كارشكنی و حسادت بود. امریكایها كه در آن زمان در مشهد بیمارستانی داشتند به سراغش آمده و یك ساله با حقوق مكفی با او قرارداد بستند. اما دكتر صادقی كه با آرمانی مقدس به مملكت آمده بود و جز ناملایمات در وطن خود چیزی ندید بناچار یك سال بعد راهی سویس شد و به معاونت پروفسور هان رئیس بخش جراحی بیمارستان منصوب و مشغول كار شد. پس از دو سال تجربه و كار فوق العاده و با ارزش به درجه رفیع پروفسوری نایل و در كرسی ریاست جراحی مشغول كار شد.

در ابتدای تعویض قلب انسان كه پروفسور بارنارد دست به كارهایی زد پروفسور صادقی اعلام نمود كه هنوز مشكلاتی بر سر راه عمل پیوند وجود دارد كه تا آن مشكلات مرتفه نشده عمل پیوند موفقیت آمیز نخواهد بود ،  همان گونه هم شد، ولی بسیار اتفاق افتاده كه همزمان عمل پیوند قلب و ریه در آن واحد به دست توانای ایشان انجام گرفته و نگرانی هم در پی نداشته است. تا همین اواخر استادی كرسی قلب اروپا در اختیار پروفسور صادقی بود.

ایشان در حال حاضر در مشهد هستند و همین بس كه بسیاری از سران ممالك از اقصی نقاط دنیا به ایشان رو می آورند.

ضمناً شهرت صادقی در این خانواده، در ارتباط با صادق بیك جد بزرگ آنهاست كه از سرداران و محارم نادرشاه افشار بوده است . این سردار رشید به این دلیل كه حاضر نشد با قاتلان و مخالفان نادر همراهی كند خد نیز قربانی این فتنه شد و در همان شب به قتل رسید.

منابع:

کتاب مشاهیر و رجال قوچان

نام: صادقی،میرزا حسین نام پدر: حسن خان بیگ

شهرستان         قوچان  دوره: قرن 14 و15 ه.ق

تاریخ تولد: 1278 تاریخ وفات: 1323

زندگینامه:

محمد حسین معروف به میرزا حسین پدر بزرگ پروفسور صادقی و فرزند حسن خان بیگ است كه پشت در پشت به صادق بیگ سردار معروف نادرشاه می رسند.

میرزا حسین در سال 1278 ق. در روستای چكنه سفلی مركز بخش سرولایت دیده به جهان گشود. او به مدت شش ماه در مكتب خانه ملا غلام به تحصیل پرداخت . چون از شوق و استعداد و قریحه ذاتی برخوردار بود توانست سرآمد اقران عصر خود گردد. وی خطی زیبا داشت و از خوشنویسان بنام عصر خود در قوچان بود.

میزرا حسین بعدها به قوچان نقل مكان كرد و در محله حاجی ملكی ساكن شد. به سبب خط خوشی كه داشت منشی و از مستوفیان حكومتی گردید. او علاوه بر شغل دیوانی چهار جلد قرآن كریم را به قلم زیبای خود به رشته تحریر در آورد كه هم اكنون در دست فرزندان اون به یادگار باقی مانده است. وی دارای سه پسر به نامهای : 1ـ میرزا حسن صادقی ( پدر پروفسور صادقی) 2ـ قدرت الله صادقی (پدر دكتر حسین صادقی) و 3ـ ابوالقاسم صادقی می باشد.

میرزا حسن و قدرت الله صادقی از معلمین با سابقه بوده اند، كه قدرت الله در ماجرای كودتای 28 مرداد 1332 طبق صورت مجلس تنظیمی كمیسیون امنیت از كار منفصل و تحت تعقیب رژیم قرار گرفت؛ در مبارزات انقلاب اسلامی توسط حجه الاسلام شیخ محمد ولی عزیزی با اعلامیه های حضرت امام خمینی (قدس سره) در ارتباط بوده است و در جریان انقلاب نیز مورد اعتماد حضرت آیت الله العظمی شیرازی و حضرت آیت الله مرعشی بوده است كه نامه هایی از این دو بزرگوار ، مبنی بر خواباندن كشمكشها و تشنجها درباره انقلاب در نزد قدرت الله صادقی موجود است.

منابع:

کتاب رجال و مشاهیر قوچان

نام:       صدر السادات،مهران      نام پدر: حبیب الله

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

آثار:

1 ـ یكصد طرح از انتشارات كل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان 2ـ گل و بوته در هنر اسلامی، از انتشارات بنیاد پژوهشهای اسلامی 3- هنر نوین و هنر دوران اسلامی، (مقایسه تطبیقی و تحلیل نظری) 4ـ زشتی و زیبایی در هنر شهر 5ـ حركت در هنر دوران اسلامی 6ـ هاله نور مقدس 7ـ زیارت و سیاحت در مشهد مقدس 8- بیا قصه ببینیم 9ـ مقاله «حجاب در هنرهای تجسمی» كه در مجله هفتمین جشنواره هنرهای تجسمی جوانان سراسر كشور به چاپ رسیده است.

زندگینامه:

مهران صدرالسادات فرزند حبیب الله در دوم اردیبهشت 1329 در قوچان دیده به جهان گشود. تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در همان شهر گذراند و از دبیرستان امیركبیر قوچان در رشته طبیعی (قدیم) دیپلم گرفت، سپس به عنوان سپاهی دانش به مدت دو سال در یكی از روستاهای ساوجبلاغ كرج معلمی كرد. پس از خاتمه دوره سربازی با حمایت مالی پدر به ایتالیا رفت. او علی زغم این كه می توانست در رشته های مهندسی و پزشكی بدون منع كنكور تحصیل كند، اما رشته هنر و نقاشی را انتخاب كرد. در واقع قصد او از مسافرت به ایتالیا آشنایی با مشاهیر هنر و آثار هنرمندان بزرگ نقاش بود.

او از دانشگاه هنر «رم» در رشته نقاشی فارغ التحصیل شد و در مدت پنج سال اقامت خود در ایتالیا و مسافرت به كشورهای دیگر اروپایی با آثار بسیار ارزشمند هنری از ادوار مختلف تاریخی آشنا شد و از موزه ها و آثار هنرمندان بازدید كرد و توانست تجارت هنری محیطهای مختلف را مطالعه و بررسی كند.

پس از طی این دوره، در مقوله اجرایی، هنر معاصر محیط غرب نمی توانست چیز تازه ای به او بیاموزد و موضوعات محیطی و فرهنگی آن جا روح او را ارضاء نمی كرد، بدین رو به ایران مراجعت كرد. او عقیده داشت كه عنوان موضوعات ایرانی را از راه دور مصور نمودن مانند خواب و خیال به ایران نگاه كردن است؛ بلكه باید در خود محیط بود و از نزدیك الهام و تاثیرات هنری را با لمس واقعی به كار برد، به دور از مهجور بودن هنر نقاشی و هنر منزوی شدن در این عالم او در هنر نقاشی به شیوه های فردی و مستقلی دست یافته و در میان رویدادهای اجتماعی با بدایع تصویری خالصترین احساسات هنری خود را به تصویر می كشد. شیوه های اجرایی او در هنر هر چند گاه تغییر می كند و چون نمی خواهد كارهایش تكراری و فاقد خلاقیت و ابتكار هنری باشد، هر زمان به سبك و شیوه ای مستقل و جدید روی می آورد. او به هنرهای جهانی می اندیشد و پیشرو و همسو با تحولات هنری معاصر تلاش می كند.

یكی از كارهای بسیار زیبای او سرح جلد كتاب المعجم الاحصائی نوشته دكتر محمود روحانی است كه با خط كوفی طاحی و نقاشی شده است.

او علاوه بر كار هنری، 20 سال است كه در زمینه تدریس هنر طراحی، نقاشی ، رنگ شناسی، تاریخ و هنر و گرافیك در مراكز مختلف آموزشی به مدت كه فعالیت می كند؛ از جمله در هنرستان هنرهای تجسمی ، هنرستان هنرهای سنتی و اسلامی آستان قدس و مراكز تربیت معلم مشهد به عنوان مدرس هنر و در سمت مدیر هنر بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس و در حال حاضر در سمت كارشناس مسؤول هنرهای تجسمی اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان به كار مشغول است. در زمینه هنر مقالات و تالیفاتی انجام داده كه برخی از آنها به چاپ رسیده است.

منابع:

کتاب رجال و مشاهیر ق

نام:       عارف قوچانی،محمد حسین      نام پدر: محمد حسن

شهرستان         قوچان  دوره: قرن15ه.ق

آثار:

محشرنامه و مدیحه ائمه هدی

زندگینامه:

محمد حسین عارف قوچانی فرزند حاج محمد حسن در قوچان جدید به دنیا آمد .او در اداره دارایی استخدام شد و در همان اداره به بازنشستگی رسید. عارف دارای ذوقی لطیف بود و شعر نیز می سرود. دو كتاب حشر نامه و مدیحه ائمه هدی از او به چاپ رسیده است. متاسفانه تاریخ چاپ مشخص نیست و احتمالاً در بین سالهای 32 ـ 1330 باشد.

كتاب مدیحه ائمه هدی دارای پانزده صفحه و هر صفحه شامل پانزده بیت است . كتاب مذكور درباره مولود مسعود حضرت ختمی مرتبت و به مناسبت روز 13 رجب در مدح سریر ارتضی علی بن موسی الرضا در استغنای طبع و مدح حضرت امیر است. و كتاب محضر نامه او نیز دارای 31 صفحه و هر صفحه دارای 9 بیت است.

منابع:

جابانی، محمد؛مردم وسرزمین قوچان،ص60-159

نام: عطاردی قوچانی نام پدر: محمد

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

آثار:

به عربی 1ـ مسند الامام امیر المومنین (ع) 2ـ مسند فاطمه الزهرا(س) ( چاپ شده) 3ـ مسند الامام مجتبی (ع) (چاپ شده ) 4ـ مسند الامام الحسین شهید(ع) 5ـ مسند الامام الباقر (ع) (چاپ شده ) 6ـ مسند الامام الصادق(ع) 7ـ مسند الامام الكاظم (ع) (چاپ شده ) 8ـ مسند الامام الرضا(ع) (چاپ شده ) 9- مسند الامام الجواد (ع) (چاپ شده ) 11ـ مسند الامام الهادی (ع) (چاپ شده ) 12ـ مسند الامام العسكری(ع) (چاپ شده ) 13- اخبار الامام المهدی 14- كتاب ماروی عنهما (الباقر و الصادق) 15ـ كتاب ماروی حسن احدهما ( الباقر و الصادق) 16ـ كتاب المضمرات و المرفوعات 17ـ رجال العروس (چاپ نشده) 18ـ غریب الحدیث (چاپ شده) 19ـ معجم البلاد و الامكنه 20ـ مصادر تاج العروس 21ـ اخبار هارون الرشید 22ـ اخبار المامون 23ـ تاریخ خراسان در بیست و پنج هزار عنوان 24ـ تاریخ بجستان در یك هزار عنوان 25ـ دعبل الخزاعی شاعر اهل البیت 26ـ موسوعه الشیعه الامامیه 27ـ اللغات الفارسیه فی الحدیث و الادب العربی 28ـ الشریف الرضی مولف نهج البلاغه (چاپ شده) 29ـ اللغات الفارسیه فی تاج العروس (چاپ شده) 30ـ العطار دیون فی الحدیث و التاریخ و الادب به فارسی: 31ـ اخبار و آثار امام رضا (ع) (چاپ شده) 32ـ روایان امام رضا (ع) (چاپ شده) 33ـ ادعیه و زیارات مرویه از امام رضا (ع) (چاپ شده) 34ـ تاریخ آستان قدس رضوی (چاپ شده) 35ـ جوامع الحكم یا سخنان كوتاه امام رضا (ع) (چاپ شده) 36ـ فهرست راویان و یاران امام رضا (ع) (چاپ شده) 37ـ تاریخ مشهد مقدس 38ـ فرزندان و برادران امام كاظم (ع) (چاپ شده) 39ـ امیر المومنین (ع) و نهج البلاغه 40ـ اجازت نهج البلاغه (چاپ شده) 41ـ زندگی حضرت عبدالعظیم و مسند او (چاپ شده) 42ـ فرهنگ خراسان 43ـ فرهنگ سیستان 44ـ جغرافیای خراسان 45ـ زندگی سیده نفسیه (چاپ شده) 46ـ فهرست تفسیر گازر (چاپ شده) 47ـ خراسان و نهج البلاغه (چاپ شده) 48ـ پاسخ به شبهات وارده درباره نهج البلاغه (چاپ شده) 49ـ سیری در كتابخانه های هند و پاكستان 50ـ مخطوطات فارسی در مدینه منوره (چاپ شده) 51ـ آثار علمای خراسان در كتابخانه های جهان 52ـ گرد آورندگان سخنان علی(ع) قبل از سید رضی 53ـ تاریخ فرهنگی و سیاسی خبوشان 54ـ فرهنگ جغرافیایی شاهنامه 55ـ حكمت و ادب در شاهنامه 56ـ خداشناسی و دین در شاهنامه 57ـ لغات عربی در شاهنامه 58ـ زن در شاهنامه 59ـ سفرنامه عطاردی 60ـ مشایخ حدیث در جماران طرشت(درشت) و كلین (چاپ شده) 61ـ ترجمه مقتل الحسین (ع) تالیف سید عبدالرزاق مقرم (چاپ شده) 62ـ ترجمه زندگانی زید شهید تالیف مقرم (چاپ شده) 63ـ ترجمه زندگانی امام سجاد (ع) تالیف مقرم (چاپ شده) 64ـ ترجمه اعلام الوری تالیف امین الاسلام طبرسی (چاپ شده) 65ـ ترجمه كتاب الغارات تالیف محمد بن ابراهیم ثقفی(چاپ شده) 66ـ ترجمه كتاب مشكوه الانوار تالیف طبرسی(چاپ شده) 67ـ ترجمه جلد پانزده بحار الانوار تالیف علامه مجلسی(چاپ شده) 68ـ ترجمه كتاب الارض و التربه الحسینیه (چاپ شده) 69ـ ترجمه النصایح الكافیه تالیف محمد بن عقیلی حضرمی(چاپ شده) 70ـ ترجمه مواعظ صدوق(چاپ شده). تصحیح متون علمی، ادبی و تاریخی (چاپ شده) 71 ـ تصحیح و مقابله نهج البلاغه با نسخه های قرن پنجم و ششم(چاپ شده) 72ـ تصحیح و مقابله شرح نهج البلاغه تالیف قطب الدین راوندی كاشانی (چاپ شده) 73ـ تصحیح و مقابله شرح نهج البلاغه تالیف قطب الدین كیذری بیهقی (چاپ شده) 74ـ تصحیح و مقابله شرح نهج البلاغه از علی بن ناصر سرخسی (چاپ شده) 75ـ تصحیح و مقابله شرح نهج البلاغه از اعلام قرن ششم هجری (چاپ شده) 76ـ تصحیح و مقابله كتاب التدوین فی اخبار قزوین تالیف رافعی قزوینی (چاپ شده) 77ـ تصحیح و مقابله كلمات مكنونه تالیف فیض كاشانی (چاپ شده) 78ـ تصحیح كتاب اشراق السیاحه یا جغرافیای خراسان از جواد خراسانی (چاپ نشده) 79ـ تصحیح جغرافیای نیمروز تالیف مهندس ذوالفقار كرمانی (چاپ نشده) 80ـ مقدمه چاپ استناد نهج البلاغه تالیف امتیاز علی خان عرشی هندی،(چاپ شده) 81ـ تصحیح تقریرات خواجه رشید الدین فضل الله به قلم علامه حلی.

زندگینامه:

حاج شیخ عزیز الله عطاردی قوچانی فرزند محمد در سال 1308 ش. در روستای بیگلر از توابع قوچان دیده به جهان گشود. او دوران كودكی و نوجوانی را در همان روستا سپری كرد. در سال 1326 به قوچان عزیمت كرد و بعد از چند سال راهی مشهد شد، سپس به تهران و قم عزیمت كرد. او از نویسندگان و محققان بزرگ می باشد كه برای دست یافتن به منابع علمی و استفاده از آثار گذشتگان و ملاقات با رجال علم و ادب به سفرهای دور و دراز و پر مشقت مبادرت كرده است.

او حدود 33 سال است كه به تالیفاتی مهم و ارزشمند دست زده است كه از همه مهمتر اثری عظیم است درباره تاریخ سیاسی و اجتماعی و علمی و ادبی خراسان بزرگ … خود می گوید: « از سال 1340 كه به تالیف و نگارش كتاب و كارهای تحقیقی و فرهنگی مشغول شدم، ضمن مطالعات متوجه گردیدم ناحیه پهناور خراسان كه شرق كشور ایران را در بر می گرفته از مهمترین مناطق فرهنگ و معارف اسلامی بوده و در جهان اسلام از اهمیت خاصی برخوردار بوده است و اكثر محدثان ، فقیهان، حكیمان، عارفان، ادبیان، شاعران و رجال سیاست از این ناحیه برخاسته اند».

او در این مدت تمام همت و توان خود را در جمع آوری اسناد و مدارك علمی و مآخذ و منابع فرهنگی و تاریخی منطقه خراسان صرف كرده و در این مورد از صدها كتابخانه داخلی و خارجی در كشورهای مختلف اسلامی و غیر اسلامی دیدن نموده و هزاران نسخه خطی را بررسی كرده است. در حدود سی هزار عنوان برای این كتاب جامع فراهم شده است.

دراین باب می نویسد: «… از این رو نخست از كتابخانه های شهرهای مختلف ایران دیدن كردم …. و در این مراكز فرهنگی ، قم ، مشهد ، اصفهان، شیراز، یزد، همدان و تبریز به مطالعات خود ادامه دادم و از محظولات این اماكن استفاده كردم، و با رجال علم و ادب و محققان و دانشمندان این شهرها آشنا شدم. پس از دیدن كتابخانه های معروف در شهرها و مراكز استانها تصمیم سفر به خارج را گرفتم و نخستین سفر خارجی برای این منظور مسافرت به حرمین شریفین ، مكه مكرمه و مدینه منوره بود. در اسفند ماه 1344 عازم حجاز شدم و مدتی در كتابخانه های مكه و مدینه به مطالعات خود ادامه دادم».

او در سال 1344 برای زیارت عتبات راهی عراق می شود و هنگامی كه به نجف مشرف می شود فرصت را غنیمت دانسته از كتابخانه های پر ارزش آن استفاده می كند و دنبال كار و تحقیق خود را می گیرد و از محضر علما و فضلا و محققان بزرگ حوزه علمیه كسب فیض می نماید و از راهنماییهای علمی و فكری آنان برخوردار می شود. در این باب می گوید :

…. یكی از روزها وارد كتابخانه امیر المومنین ـ سلام الله علیه ـ شدم و در كنار علامه جلیل القدر امینی رضوان الله علیه مولف كتاب جاودانی الغدیر و محقق بصیر و زاهد بی نظیر شیخ آقا بزرگ طهرانی ـ قدس الله روحه ـ مولف كتاب الذریعه و طبقات اعلام الشیعه مشرف می شدم و از محضر پر فیض آنها استفاده می كردم ».

پس از دیدن كتابخانه های نجف از چند كتابخانه در بغداد و كربلا نیز دیدن می كند و یادداشتهای لازم را از كتابهای كتابخانه های آن جا از جمله از كتاب تاج العروسی بر می دارد.

بعد از مراجعت از مكه و مدینه در زمستان 1345 به هندوستان رفت و پس از آن از پاكستان و افغانستان دیدن نموده و از كتابخانه های این كشورها استفاده می كند. در سال 1348 بار دیگر به پاكستان و هندوستان رهسپار شده و مطالعات خود را در كتابخانه های این كشورها دنبال می نماید. او در سال 1353 از كتابخانه های كشورهای یمن، مصر، سوریه، و لبنان دیدن كرده و كتابهایی را مورد مطالعه قرار داده است. در سال 1354 عازم اروپا شد و از كشورهای انگلستان، فرانسه، بلژیك و آلمان دیدن كرد و مدتی در استانبول ماند و از كتابخانه های آن كشورها استفاده كرد.

او می نویسد: « در سال 1359 بار دیگر به هندوستان رهسپار شدم و بعد از یك ماه برگشتم و در سال 1360 برای مرتبه چهارم عازم هندوستان شدم و مدت سه سال در آن جا اقامت كردم و به كارهای فرهنگ مشغول شدم. در مرداد ماه 1366 عازم روسیه شدم و از كتابخانه های مسكو و سن پترزبورگ دیدن نمودم و بعد از آن از ازبكستان ، تاجیكستان و تركمنستان دیدن كردم و از كتابخانه هاو آثار تاریخی بازدید كردم و با دانشمندان و محققان این كشورها آشنا شدم و از نسخ خطی استفاده كردم».

مسافرتهای این جانب به خاطر تحقیق و مطالعه بود: به هر كشور و شهری كه وارد می شدم نخست از كتابخانه ها سوال می كردم ، با مدیران كتابخانه ها و اهل علم و ادب تماس می گرفتم و دنبال كارهای خود را می گرفتم. هنگام تعطیلی كتابخانه ها نیز از مراكز دیدنی و آثار تاریخی بازدید می كردم».

استاد عطاردی در مدت 34 سال تلاش و كوشش مداوم و پی در پی توانسته است تا كنون نزدیك به 81 اثر ارزنده خود به یادگار بگذارد. وی برای چاپ و انتشار این آثار، مركز فرهنگی خراسان را كه یك سازمان دینی و علمی و تحقیقی است ـ و تنها كار فرهنگی آن این است كه آثار و تالیفات موسس را چاپ و منتشر كند. این مركز در حال حاضر در منزل موسس (عطاردی) به كار خود ادامه می دهد تا جایی برای آن در نظر گرفته شود.

منابع:

1)عطاردی قوچانی،عزیزالله؛مرکز فرهنگی خراسان،انتشارات عطارد ،چاپ اول1371 صص 6و32. 2)مرکز فرهنگی خراسان،صص6و 32. 3)همان،ص19.    4)همان،ص33.

نام: غروی قوچانی،حاج شیخ محمد نام پدر: ؟؟

شهرستان         قوچان  دوره: قرن 13 و 14 هجری

زندگینامه:

(شیخ محمد كبیر)

حاج شیخ محمد غروی قوچانی معروف به شیخ محمد كبیر از علمای بزرگ و دارای مقامات علمی و زهد و تقوا بوده است. او در روستای رسالت (چری) از توابع قوچان متولد شده و در همان روستا نزد‌ آخوند ملا اسماعیل نامنی درس خوانده است. به قرار اظهار فزرند آن مرحوم آقای احمد امیر شاهی این شیخ محمد در سفر اول ناصر الدین شاه به قوچان كه در سال 1300 ق. روی داده، شش ساله بوده است. با این حساب مرحوم شیخ در سال 1294 ق. تولد یافته است. به خاطر رنجشی كه از پدر به او رسید قهر كرده عازم قوچان شد. در قوچان به تحصیل علم پرداخت. او مقدمات را خواند و برای ادامه تحصیل به مشهد رفت سپس در سن 21 سالگی به نجف اشرف رهسپار شد. در مدت هفت سال تحصیل ، در راه كسب علم و معارف اسلامی به درجه اجتهاد رسید. مدتی نیز در تهران اقامت او در تهران مقارن بود با به توپ بستن مجلس از طرف محمد علی شاه قاجار، كه با عمل مستبدانه وی به مخالف برخاست و از جانب شاه تهدید به قتل شد. نقل است وقتی كه شیخ در نجف مقر مرحوم آخوند ملامحمد كاظم خراسانی بوده نوشته ای در فقه را به حضور آخوند خراسانی ارائه می دهد . وی پس از ملاحظه آن اظهار می دارد آنچه من خواسته ام تو بهتر از من نوشته ای پس او را می بوسد و می گوید: «اجازه می دهی این نظر را در كفایه الاصول بیفزایم» .

…مرحوم شیخ در قوچان در امور شرعی حكومت و قضاوت داشت و امر شرعی را جاری می كرد. او از علمای بزرگوار و مدرس عالی مقام عصر خود و دارای خطی زیبا بود، حوزه درسش بسیار منظم بود و شاگردان برجسته و ممتازی در محضر وی درس فقه و اصول می آموختند، از جمله حجه الاسلام حاج شیخ محمد تقی رئیسی كه شاگردان وی بوده است.

نقل می كنند كه مرحوم آقا نجفی قوچانی درباره ایشان گفته است«من تعجب می كنم در دوره حاج شیخ محمد كبیر، چرا آقا سید ابوالحسن اصفهانی مراجع واقع می شود». مرحوم شیخ محمد كبیر نسبت به آخوند ملا اسماعیل اولین معلمش نهایت احترام داشت. هر وقت نوشته ای از قریه چری می رسید. نامه را روی چشم می گذاشت و احتراماً او را پدر روحانی می خواند. از مرحوم شیخ كتابی در اصول فقه باقی مانده كه به چاپ نرسید است. او اواخر عمر را در مشهد به حال انزوا می گذرانید.

سید محمد باقر ساعدی خراسانی درباهر شیخ محمد كبیر چنین می نویسد: « در حال شیخ محمد قوچانی معروف به شیخ محمد كبیر از علمای بزرگوار و مدرسین عالی مقام عصر حاضر و از شاگردان مرحوم آخوند خراسانی بوده اواخر عمر را به انزوا می گذرانید و فقط عصرها در مدرسه ابدالخان ـ واقع در كوچه ای كه مقر آن مرحوم هم در آن نزدیكی بود ـ تدریس می كرد و عده ای از فضلا به درس او حضور می یافتند و از افادات عالیه او استفاده می كردند تا در 6 صفر سال 1364 هـ.ق وفات یافت و در دار الضیافه مدفون شد. تاریخ او را چنین گفته اند:

كله ز اندوه، به سر افكند «دیده» گفت تاریخش

محمد میهمان خواجه كونین احمد شد

منابع:

مدرس،میرزا عبدالرحمن؛تاریخ علمای خراسان،با مقدمه وتصحیح محمد باقر ساعدی ، ضمیمه تاریخ علمای عباسی،چاپ1341،ص296

نام: غلامرضایی آلمه جوغی،علی نام پدر: محمد

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

زندگینامه:

علی غلامرضایی معروف آلمه جوغی از استادان موسیقی سنتی ( دوتار) است. او فرزند محمد اهل روستای آلمه جوغ در 25 كیلومتری شرق قوچان است كه به سال 1315ش. در همان روستا دیده به جهان گشود. او از كودكی و نوجوانی علاقه وافری به ساز و موسیقی سنتی داشت و همین امر باعث شد تا نزد استادانی چون حسین یگانه (یگانه موسیقی شمال خراسان) و استاد خان محمد بخشی و «قیطاقی» و « علی اكبر بخشی بش آقاجی» بهره ها ببرد و مدت زیادی از افتخار شاگردی استاد یگانه را داشته و از سبك او پیروی می كند و امید می رود كه استعداد درخسان و شور انگیز او در نواختن دو تار و نیز خواندن آواز بتواند او را به جایگاه  و مقام استاد خویش نایل گرداند. استاد علی آلمه جوغی به كردی و تركی می خواند و از صدای نرم و پرشور و دلنشینی ـ بویژه در خواندن اشعار جعفر قلی ـ برخوردار است. مضرابها و پنجه قدرت او نیز جذبه ای كه هنگام خواندن ایجاد می كند، با حفظ ویژگیهای فردی ـ انسان را به یاد حسین یگانه در 20 ـ 30 سال پیش می اندازد. شغل اصلی او كشاورزی و دامداری است.

استاد آلمه جوغی از سال 1365 به طور مستمر در جشنواره ها شركت كرده است . او درباره هنر خود می گوید : « موسیقی سنتی بویژه دوتار یك هنر اصیل و پویاست كه نیاز به حمایت دارد». خودش برای نگارنده نقل كرد: چند وقت پیش گروهی از نیویورك با معرفی اداره ارشاد از این جانب و محل سكونتم فیلمبرداری كردند، و از بنده نیز مصاحبه به عمل آوردند و به امریكا برگشتند.

منابع:

1)توحدی،کلیم الله؛موسیقی شمال خراسان،چاپ مشهد1371، ص13. 2)مصاحبه با استاد آلمه جوغی در خرداد1374.

نام: احمد یساولی ، احمد نام پدر: شیر محمد

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

آثار:

1)نکته ها          2)هفتخوان      3)در تنگنای حیرت 4)سیری در مضامین معنوی مثنوی 5)نماد و اسطوره د ر شاهنامه و مثنوی   6)چراغ محفل انس 7)رمز و راز رهبر در گلشن را ز شیخ محمود شبستری

زندگینامه:

احمد فلاح یساولی فرزند شیر محمد در سال 1330 ش. در روستای یساول قوچان دیده به جهان گشود. در كودكی به همراه خانواده به قوچان عزیمت كرد و دوره ابتدایی را در دبستان مهرداد گذراند. چند سال نیز سیكل دوم (دبیرستان) را در دبیرستانهای جوینی و امیر كبیر سپری نمود. او با این كه علاقه زیادی به تحصیل ادبیات داشت به خاطر مشكلات نتوانست ادامه تحصیل دهد و به دنبال شغل آزاد رفت. شغل اصلی او عكاسی است. اما در كنار عكاسی او یك لحظه از مطالعه دست نكشیده و در زمینه عرفان و ادبیات و تاریخ مطالعات پی گیر و مستمر دارد. وی برای نگارنده نقل كرد: به آنچه مربوط به دل و احساس و اندیشه انسان می شود علاقه مند هستم و آنها را مورد مطالعه قرار می دهم. او كتابخانه شخصی دارد كه بیشتر كتبش اعم از خطی و چاپی ادبی و عرفانی است. او با كتاب و كتابخانه مانوس است و هر كتاب جدید یا مقاله ای كه در زمینه عرفان و ادبیات منتشر می شود ، تهیه و مطاله می كند. آقای فلاح گرایش خاصی به صوفیه دارد و درویش مسلك است و جزو سلسله گنابادی و از مریدان حاج سلطان حسین تابنده گنابادی، رضا علی شاه محسوب می شود. او در رثای یكی از صوفیه می گوید :« رفتنش برف پیری بر سر و مویم نشاند، اما به این شادم كه هیچ لحظه از زندگیم از یاد او خالی نیست».

علاوه بر اینها، او از شعرای توانای قوچان است كه در سرودن شعر به سبكهای مختلف دستی دارد . خود نقل می كند:« من در قصیده ، غزل و مثنوی طبع آزمایی كرده ام و در شعر سبك نیمایی نیز دو سه دفتر سیاه كرده ام» و نیز معتقد است كه شعر كلاسیك و شعر نیمایی هر كدام در جای خود زیبا و ارزشمند است. این احساس و اندیشه شاعر است كه قالب مورد نظرش را می یابد.

او علاوه بر سرودن شعر ، در زمینه ادبیات و عرفان دست به كارهای تحقیقی هم زده است، از آن جمله تصحیح رباعیات خیام به خط خوش كه با استفاده از دو نسخه خطی و 74 نسخه چاپی بزودی به چاپ خواهد رسید و تعدادی از غزلیات نوعی خبوشانی و ساقی نامه او نیز آماده چاپ است.

جمع آوری شعرای قوچانی از قرن چهارده تا امروز ( تذكره شعرای قوچان) نیز از دیگر كارهای ارزنده اوست.

منابع:

گفتگوی نگارنده با آقای محمد فلاح،در مرداد 1374

نام: قائمی حاج مولا محمد نقی نام پدر: غلامرضا

زندگینامه:

مرحوم حاج ملا محمد نقی فرزند غلامرضا و نوه حاج محمد باقر حكیم كه خود از جمله علما و حكمای زمان خود بود حدود سال 1230 در شهر قوچان قدیم متولد شد. پس از تحصیلات مكتبی به همت و تشویق پدر به اتفاق پسر دایی اش حاج میرزا محسن امام جمعه (جد پدری آقای دكتر ابوالقاسم بزرگ نیا) و شیخ علی اكبر نامی كه به خاطر استعداد فراوانش مورد توجه حاج غلامرضا قرار گرفته بود به حوزه علیمه سبزوار كه در آن زمان اعتبار فراوانی داشت، عزیمت و به تحصیل مشغول شدند و پس از چند سال كسب معلومات چند سالگی را نیز در حوزه علمیه مشهد تحصیل نمودند. سپس هر سه نفر عازم حوزه علمیه نجف گردیده و پس از تكمیل تحصیلات هر سه نفر به درجه اجتهاد نائل شده و به قوچان برگشتند. حاج میرزا محسن امام جمعه بنا به تقاضای حاكم وقت سمت امامت جمعه قوچان را عهده دار شد، شیخ علی اكبر به تبلیغ امور دینی پرداخت و حاج محمد نقی عزلت اختیار كرد و به تحقیق و تالیف و تتبع علوم قدیمه مشغول شد كه حاصل آن سالها، نوشتن حواشی بسیار بر كتب معتبر آن زمان و سرودن اشعار اجتماعی بود. نمونه‌ان اشعار، بحث بین مستبد و مشروطه خواه است كه این طور با مخمسی شروع می شود.

بد به كاخم شب دوشینه دو مهمان گرام خوش سخن نادره گو نیك بیان نغز كلام

نـزد ایشـان بنشـسـتـم بــه كـمال اكــرام پاسخم داد خرد تا كه به پرسمشان نام

یافتندم كه چه دارم من از ایشان به نهاد

گفت مشروطه منم وین دگر است استبداد

پس از زلزله مخرب قوچان كه منجر به كشته و زخیم شدن حدود دویست نفر از بستگان او شد، جزوه ای به شعر در این باره فراهم كرد كه به نام «تاریخ زلزله قوچان» در سال 1314 قمری به همت حاج محمد حسین كتابفروش قوچانی در تهران به چاپ رسید كه یك جلد آن در كتابخانه آستان قدس رضوی جزء كتب تاریخ ثبت شده است كه جمله «قوچان خراب شد» كه به حروف ابجد 1312 (سال زلزله) به عنوان ماده تاریخ گنجانده شده است.

ضمناً این كتاب مصور بوده و نقاشیهایی در خصوص زلزله داشته است. مرحوم حاج محمد تقی در اكثر قالبهای شعری طبع آزمایی كرده كه متاسفانه كلیه آثار و دست نوشته ها و كتابهایی كه حاشیه نویسی شده بود در اثر سهل انگاری در اثر سیل قوچان تقریبا از بین رفته و فقط 183 بیت به طور پراكنده موجود است، شامل غزلهای عارفانه و بهاریه و منقبت اهل بیت (ع) است.

حاج محمد نقی از علمای روشن بین و آگاه به زمان خود بود؛ به همین دلیل برای نمایندگی دوره اول مجلس شورای ملی از طرف مردم پیشنهاد شد ولی وی به همه علاقه ای كه به جنبش مشروطه داشت به دلیل وابستگی كه از طرف استعمار انگلستان در جنبش مشروطه احساس كرده بود از این كار سرباز زد.

حاج محمد نقی علاوه بر هنر خطاطی نستعلیق كه به درجه استادی رسیده بود علاقه فراوانی نیز به صحافی، وراقی، تذهیب و ساختنم قلمدان داشت كه از آن جمله دست نویس دیوان مشتاق اصفهانی و نوشتن قرآن مجید در 120 جزو را كه به دلیل فوت نابهنگامش در اثر مسمومیت تذهیب و جلد آن نا تمام ماند، می توان نام برد.

مرحوم حاج محمد نقی به خاطر سالها تحصیل و غربت دیر ازدواج كرد حاصل آن دو پسر به نامهای غلامرضا قائمی كه به كشاورزی اشتغال داشت و طبع شعری نیز داشت و اشعاری به طنز و همچنین مدح ائمه اطهار از او باقی مانده و مجتبی قائمی كه فردی ادیب و مطلع بود و به خاطر استعداد سرشاری كه داشت در ضمن ماموریتهایی كه از طرف دارایی قوچان به او محول می شد تمام طوایف و ایلات و عشایر را شناسایی كرده بود و متاسفانه قبل از آن كه آنها را جمع آوری و تالیف كند اجل مهلتش نداد، همچنین سه دختر داشت كه با وجود محدودیتهایی كه برای دخران وجود داشت هر سه به كمك پدرشان با سواد شدند كه دو دختر اولی صاحب فرزند نشدند و فقط یكی از دختران صاحب فرزند شد كه آقای احمد پهلوانی ورزشكار و ادیب معروف فرزند این مرحومه و نوه حاج محمد نقی است.

حاج محمد نقی در اواخر عمر عازم سفر حج شد و از این فرصت استفاده كرد و مدت سه سال در نجف اشرف از محضر اساتید زمان كسب فیض نمود.

متاسفانه چون هنگام فوت آن مرحوم فرزندانش خردسال بودند نتوانستند از دانش و فضل پدر بهره بجویند و آثار باقی مانده از او را محفوظ بدارند.

منابع:

کتاب رجال و مشاهیر قوچان

نام: قاضی ساعد نام پدر: ؟؟

شهرستان         قوچان  دوره: غزنویان وسلجوقیان

تاریخ تولد: 343 تاریخ وفات: 431

زندگینامه:

ابوالعلاء صاعد بن محمد بن احمد بن عبدالله معروف به قاضی صاعد، فقیه و محدث و عالم بزرگ خراسان، صاحب مقام علمی و دینی و سیاسی بسیار مهم در نیشابور نیمه اول قرن پنجم ، متولد ربیع الاول 343 در ناحیه استوا(خبوشان یا قوچان) و متوفا در ذی الحجه سال 431 (یا 432 بنا به روایت انساب و لباب النساب و تاریخ بغداد) در نیشابور.

وی نزد پدرش علوم ادب را آموخت و سپس از محضر ادیب برجسته قرن ، ابوبكر خوارزمی ، بهره ها برد و در فقه و دیگر علوم دینی نیز سرآمد اقران شد.

در سفری كه به سال 375 به حج كرد، در بغداد مورد توجه و احترام بیش از حد خلیفه قرار گرفت و به قول ترجمه یمینی « از موقف خلافت و منصب امامت در توقر و توفر حرمت و اكرام جانب او مبالغت رفت». در همین دیدار بود كه خلیفه بعضی پیامهای خویش را به وسیله قاضی صاعد برای سلطان به خراسان فرستاد و قاضی برای ادای این پیغام نزد سلطان رفت . اختلافات فرق مختلف در آن روزگار، دامن این قاضی صاعد را هم گرفت و از او پیش سلطان سعایت كردند كه اعتزالی است پادشاه ناچار شد كسی را مامور رسیدگی به این مساله كند ولی همگان به پاكی اعتقاد قاضی صاعد رای دادند از جمله ابواسحاق اسفراینی.

اختلاف میان قاضی صاعد و كرامیان ـ كه در آن زمان نفوذی داشتندـ گاه آشكارا و كاه نهانی، ادامه داشت، ولی با روی كار آمدن مسعود غزنوی كه به تعبیر بیهقی شاگرد قاضی صاعد بوده است، مقام و احترام و حشمت قاضی صاعد به مرتبه ای بسیار بلند رسید كه دیگر بلامنازع امام مطلق نیشابور شد و از خلال تاریخ بیهقی درجه احترامی را كه مسعود برای قاضی صاعد قائل بوده است بخوبی می توان یافت . وقتی در 421 مسعود به نیشابور آمد سه نفر از علما و قضات بیش از دیگران مورد توجه او قرار داشتند كه در صدر همه قاضی صاعد بود.

در همین هنگام بود كه قاضی صاعد به دفاع از حقوق از دست رفته خاندان میكالی (خاندان حسنك وزیر) پرداخت و گفت « بعد از خداوند، من پرورده ایشانم و مسعود هم حرف او را پذیرفت و دستورهایی در باب رفع مزاحمت از اموال ایشان صادر كرد. این خود نمایشگر میزان حرمتی است كه قاضی صاعد نزد مسعود داشته است.

قاضی صاعد تالیفات بسیاری داشته كه مختصر صاعدی او را در فه ابوالفضل بیهقی دیده و مساله ای از مسائل آن را نقل می كند. قاضی صاعد تا آخرین سالهای عصر مورد حرمت حكومت غزنوی بود و در 426 كه از طرف سلطان خطابت نیشابور را به ابوعثمان اسماعیل صابونی دادند آزرده خاطر شد بعد از سرآمدن دولت غزنویان و ظهور سلجوقیان هم، حرمت قاضی صاعد همچنان محفوظ ماند؛ از جمله سخنان احترام آمیز طغرل ـ پادشاه مقتدر سلجوقی ـ درباره او نمودگار این مدعاست.

قاضی صاعد مقام فقهی و قضایی بسیار مهمی داشت و در حوزه درس او، اغلب علمای عصر شركت می كردند و در هر روز 200 تا 300 فتوا در محضر وی جواب داده می شد.

منابع:

نقل با تلخیص و تغییری مختصر از تعلیقات:اسرار التوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید،نوشته محمد بن منور ، چاپ شفیعی کدکنی، انتشارات آگاه ،تهران 1366.

نام: قریشی ، بی بی آقا نام پدر: حضرت الحکما حاج میرزا حسن

زندگینامه:

بی بی آقا قریشی، فرزند مرحوم حضرت الحكما حاج میرزا حسن حافظ الصحه نواده حاج عبدالرحیم خان طبیب نظام و همسر مرحوم مدیر دیوان افشار و مادر دانشمند فاضل و شاعر معاصر علاء الدین افشار می باشد. وی در خانواده ای اهل علم وادب متولد شد. این شاعره گنمام قوچان با این كه بیش از شش ماه در مكتب خانه درس نخوانده بود، اما چون از قریحه خدادادی بهره مند بود در دوران كوتاه عمر خود اشعاری سرود و سروده های وی در دیوانی به عنوان شاعره گمنام باقی مانده است. دیوان شعر آن مرحوم به نام جنگ اسرار در 1318 ش. به اهتمام شوهرش مرحوم مدیر دیوان جمع آوری و به خط و مقدمه جامع فرزند ادیب و فاضلش آقای علاء الدین افشار به سال 1326 ش. در 202 صفحه تحریر یافت كه متاسفانه تا كنون چاپ نشده است. كتابخانه آستان قدس از این مجموعه میكرو فیلم تهیه كرده و امید است كه در آینده نزدیك چاپ شود.

این بانوی با فضیلت بعد از یك عمر كوتاه ، ولی پر ثمر ، صبح پنج شنبه نهم خرداد 1325 مطابق با 28 جمادی الاخر سال 1365 در قوچان وفات یافت و در كنار مزار شوهرش در آستانه شهر كهنه (قوچان قدیم) دفن گردید.

منابع:

کتاب رجال ومشاهیر قوچان

نام: قشیری ، ابوالقاسم نام پدر: ؟؟

شهرستان         قوچان  دوره:    قرن پنجم

تاریخ تولد: 376 تاریخ وفات: 465

آثار:

1)نحوة العلوم   2)لطائف الاشارات 3)رساله قشیریه

زندگینامه:

زین الاسلام ابوالقاسم عبدالكریم بن هوازن قشیری از كابر علما و نویسندگان و عرفانی قرن پنجم هجری است كه در ربیع الاول سال 376 در ناحیه استوا (قوچان كنونی) متولد گردید. زین الاسلام لقبی بود كه در آن زمان به افرادی كه بالاترین مقام علمی و دینی را كسب كرده بودند می دادند. مادر ابوالقاسم دختر محمد بن سلیمان بن احمد استوائی سلمی است كه از این رو ابوالقاسم از طرف پدر قشیری و از طرف مادر سلمی بود.

ابوالقاسم پیش از این كه به سن بلوغ برسد پدرش را كه یكی از ملاكان و توانگران ناحیه استوا بود از دست داد و با سختیهای زیاد به تحصیل مشغول شد. دوره مقدمات ادب و تربیت را نزد شخصی به نام  ابوالقاسم الیمانی كه با خانواده قشیری هم در ارتباط بود فرا گرفت و چون او علاقه زیادی به علم حساب داشت بر آن شد كه برای آموختن علم حساب راهی نیشاور شود. نیشابور كه در ان زمان بر شهر و یا ایران شهر نیز نام داشت، مهمترین شهر شرق دینی و نیز از لحاظ تجارت جزو شهرهای درجه اول بود. به گفته این خلكان : وقتی قیشری به نیت كسب علم حساب به نیشابور آمد، بر حسب اتفاق در مجلس دقاق حاضر گشت، سخن ابوعلی دقاق بر دل قشیری اثر كرد و او از خواندن حساب منصرف شد و قدم در راه ارادت و تصوف نهاد . ابوعلی دقاق به فراست و استعداد و شایستگی او پی برد و او را به مریدی پذیرفت. قشیری فقه و اصول دین و مذهب را از او فرا گرفت و در محضر مشایخ نیشابور مشغول شنیدن حدیث بود در حالی كه مجلس ابوعلی دقاق نیز می رفت و از مجلس وی بهره ها بر می گرفت تا به مدارج كمال رسید . استادان او علاوه بر ابوعلی دقاق عبارتند از:

1ـ ابوبكر محمد بن بكر بن محمد طوسی، او پیشوای شافعیان بود و مذهب شافعی را تدریس می كرد؛

2ـ ابوالحسین احمد بن ابی احمد بن عمر الخفاف وی از صلحا و عباد عصر خود بود و بدین جهت به او « الزاهد» می گفتند؛

3ـ ابوالحسن معدل علی بن محمد بن عبدالله بن بشران از محدثین بغداد كه قشیری در مسافرت مكه و موقع اقامت در بغداد مشغول شنیدن حدیث بود.

سرانجام میان ابوعلی دقاق و  ابوالقاسم قشیری (استاد و شاگرد) به اتصال و قرابت ظاهری كشید و ابوعلی دخترش ام البنین فاطمه دقاقیه را كه از دانشمندان روزگار بود به قشیری ترویج كرد. او در طبقه زنان كم نظیر بود و قرآن را حفظ بود و بسیار خدا دوست و اهل زهد و تقوا بود. قشیری دو زن داشت: یكی ام البنین فاظمه دختر ابوعلی دقاق و دیگری دختر احمد بن محمد چرخی بلدی.

قشیری از علما و محدثین نامور زمان بود. او علاوه بر كلام و حدیث در تفسیر قران مهارت داشت و فقه بسیار می دانست و به زبان عربی شعر می گفت كه متاسفانه از او شعر زیادی باقی نمانده است. علاوه بر علم و دانش در سواركاری و استفاده از سلاح چابك و قوی دست بود و در شناخت اسلحه و رموز پهلوانی چیزهایی می دانست كه دیگران نمی دانستند . این پرورش و سلحشوری را وی در ناحیه استوا (قوچان كنونی) كه مردمانش همواره دلیران و یلان بوده اند، آموخته بود.

قشیری در عهد خود دارای نفوذ و قدرت عظیم در دستگاه حكومت و در میان مردم بوده است. وی علاوه بر مسافرت در شهرهای خراسان سفری به بغداد و یك سفر به مكه كرده است كه این مسافرتها در سالهای 412 و سفر دوم به بغداد در سال 448 بوده است. قشیری از حدود سال 410 تالیف و تفسیر را آغاز كرد. بسیاری از طالبان علم و معرفت نزد وی درس خوانده اند، از جمله : احمد بن اسماعیل جوهری، ابونصر احمد بن منصور صفار نیشابوری، قاضی ابوسعید محمد بن احمد از خاندان صاعد قاضی نیشابوری . قشیری پس از 89 سال و یك ماه زندگی در صبح روز یك شنبه 16 ربیع الاخر سال 465 زندگی را بدرود گفت و او را در مدرسه ابوعلی دقاق دفن كردند.

منابع:

تلخیص از مقدمه ترجمه رساله قشیریه ، به قلم استاد بدیع الزمان فروزانفر،تهران 1345ه.ش

نام: قوچانی غروی ، حاج شیخ محسن         نام پدر: محمد قوچانی

شهرستان         قوچان  دوره: قرن15 ه.ق

زندگینامه:

حضرت آیت الله حاج شیخ محسن قوچانی غروی فرزند آیت الله العظمی حاج شیخ محمد قوچانی غروی معروف به شیخ محمد كبیر (ره) به سال 1307 شمسی در مشهد مقدس دیده به جهان گشود. دوران كودكی را در آن شهر گذراند و سپس در دوران نوجوانی با تلمذ نزد اساتید مبرز حوزه علمیه آن سامان بویژه بهره گیری از والد بزرگوارش خوشه هایی چند از خرمن علم چید و آن گاه برای درك محضر علمای عالی مقام عتبات عالیات راهی حوزه علمیه نجف اشرف گردید . وی در این شهر صبیه مرحوم آیه الله حسین زنجانی را به همسری گزید و در حلقه درس اساتید مبرزی همچون آیه الله العظمی خویی، آیه الله عبدالكریم زنجانی و آیه الله العظمی سید عبد الاعلی سبزواری شركت نمود و از دست مبارك آنان به دریافت اجازات علمی نایل گردید.

پس از تبعید امام خمینی (ره) و ورود ایشان به نجف اشرف، به جمع مریدان اما پیوسته و از معظم له نیز بهره ها برد.

ایشان سپس بنا به درخواست علمای نجف به همراه گروهی از شیعیان جبل عامل لبنان به آن كشور عزیمت كرد تا در مقام وعظ و خطابه و ارشاد و پاسخگویی به مشكلات شرعی و حل اختلافات محلی به مدت بیش از یك دهه در آن صفحات به سر برد.

ایشان در گرما گرم جنگ داخلی لبنان و علی رغم خطرات و تهدیدهای فراوان هرگز از وظیفه اصلی خود كه تعلیم و ترویج احكام قرآن بود غافل نماند. با تشدید بحران مدتی را در سوریه به سر برد، آن گاه عازم موطن خود گردید.

ابتدا در قم رحل اقامت افكند، سپس به منظور ادامه ماموریت تبلیغی خود به غرب كشور عزیمت نمود و در شهر سرپل ذهاب مستقر گردید. در سال 1356 همراه با تشدید حركتهای انقلابی ، نیروهای ضد انقلاب در سرپل ذهاب به منزل ایشان حمله برده و تلاش كردند تا وی را به قتل برسانند اما كمك سایر اهالی مومن موجب گردید تا عوامل ضد انقلاب نتوانند به هدف خود نایل آیند . با پیروزی انقلاب اسلامی، ایشان سرپرستی كمیته انقلاب اسلامی را به عهده گرفت و در دفع حملات اشرار و ضد انقلاب سهم بسزایی داشت.

سپس به قم مراجعت كرد و پس از مدتی برای تصدی امامت جماعت راهی تهران شد. در واقع از آن جایی كه ایشان مساجد را به عنوان سنگرهای اولیه و تسخیر ناپذیر امت اسلامی به حساب می آورد، تمامی وقت خود را صرف حضور در مساجد و رونق بخشیدن به آنها از طریق برگزاری كلاسهای آموزشی ، حمایت و پشتیبانی از دفاع مقدس، تاسیس صندوقهای قرض الحسنه و … نمود. از جمله مساحدی كه ایشان امام جماعت آنها بود مسجد حضرت زهرا(س) و مسجد علی (ع) را می توان نام برد.

حضرت آیه الله قوچانی غروی تا زمانی كه از سلامت جسم برخوردار بود، هرگز حاضر نشد سنگر مسجد را رها كند. او به برگزاری بموقع نماز جماعت بویژه نماز صبح پافشاری نموده و در دستگیری از محرومان و شیعیان و حل و فصل دعاوی آنها از هیچ كوششی دریغ نمی ورزید.

او از میان فرزندان متعدد پدر گرامی اش تنها كسی است كه توانست كسوت روحانی خود را حفظ كند و به همین خاطر رنجهای متعددی در دوران حكومت پهلوی متحمل شد.

در حال حاضر (1375) ایشان به علت كسالت ناشی از عارضه سكته مغزی در دوران نقاهت به سر می برند.

منابع:

کتاب رجال و مشاهیر قوچان

نام: قوچانی،نصرت

آثار:

1)کلیات موجز   2)رسائل

زندگینامه:

نصرت قوچانی (خبوشانی) شاعر و خطاط معروف و سرشناسی بوده و كتابی چاپ نشده به نام « راحت » بعد از رنج هم دارد . او به طبیب قوچانی هم شهرت داشت است. تا آن جا كه می دانیم از دارالفنون درس طبابت خوانده مقبره او در حسینیه پزشكی قوچان است. متاسفانه شعری از وی در دست نیست.

منابع:

فکرت،محمد آصف؛فهرست الفبایی کتب خطی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی،مشهد1369.

نام: قهرمانی،شیخ علی اصغر نام پدر: حسن

زندگینامه:

شیخ علی اصغر قهرمانی فرزند حسن در روستای آق چشمه قوچان كه مركز زندگی ایل قهرمانی ها به شمار می رفت زاده شد. او كه تنها فرزند خانواده بود. برای تحصیل راهی سبزوار ـ كه در آن زمان دارالمومنین نام داشت ـ گردید . این شهر در آن زمان دارای مدارس متعدد بوده است.

شیخ علی اصغر پس از مدتی تحصیل در سبزوار عازم نجف اشرف می گردد و در آن جا به تحصیل ادامه می دهد. پس از تحصیلات لازم در زمان حكومت محمد ناصر خان شجاع الدوله به شهر قدیم قوچان باز می گردد و شمغول تدریس می شود . وی در مسجد یساول باشی شهر قدیم پیشنماز بوده و چون شهر جدید بنا می شود پیشنمازی مسجد مذكور را نیز عهده دار بوده است و از مجتهدین طراز اول زمان خود به شمار می رفته است. در پای اكثر قباله های قدیمی مهر ایشان با مضمون « الراجی علی اصغر» مشاهده می گردد. و نقل است كه درباره وی می گویند: معمولاً در روزهای عید معمول بوده است تمام علما و اصناف به دیدن شجاع الدوله بروند. شیخ علی اصغر از سبزوار به قوچان آمده بود با عده ای از اصناف به منزل شجاع الدوله محمد ناصر خان می رود در پایین مجلس در بین اصناف می نشیند. از قضا دو نفر از علما با هم مباحثه داشته اند و مباحثه آنها طولانی شده بود. محمد ناصر خان كه خود اهل فضل و به چنین مباحثاتی علاقه مند و ناظر بوده است پاسخ قانع كننده ای در سوال و جواب آنها نمی یابد. شیخ علی اصغر تقاضا می كند كه در مباحثه آنان شركت كند، شجاع الدوله و دیگران تعجب می كنند! او با مهارت بسیار پاسخ مباحثات آنان را می دهد و قانع می كند و می گوید هر دو اشتباه می كنید، شجاع الدوله از او می خواهد كه خودش را معرفی كند. او كه كلاه پوستی دو رویه بر سر داشته خود را به نام علی اصغر معرفی می كند ، شجاع الدوله می گوید : او شیخ است. و می فرستد پارچه می آورند و عمامه بر سرش می گذارند.

شیخ علی اصغر در قوچان جدید دار فانی را وداع كرد؛ او را در صحن سلطان ابراهیم به خاك سپردند.

منابع:

جابانی ، محمد؛ مردم و سرزمین قوچان،ص426.

نام: قهرمانی،شیخ سلیمان نام پدر: علی اصغر

زندگینامه:

شیخ سلیمان فرزند علی اصغر قهرمانی است. او در عصر خود فردی فاضل و دانشمند و عالم و هنرمند بود و در خانواده ای عالم و مذهبی از طایفه كردهای قهرمانلو در قوچان دیده به جهان گشود. وی پس از تحصیل علوم قدیمه خط نسخ را نزد شیخ علی محمد خوشنویس آموخت و در این راه به مقام استادی رسید. او از نبوغی درخشان برخوردار بود و به هر كاری كه روی می آورد نبوغ ذاتی خود را نشان می داد. نوشته های خطی از او به یادگار باقی مانده است از آن جمله نوشته روی شیشه در حرم سلطان ابراهیم (ع) به خط اوست « هذا مقام ابراهیم فمن دخله كان امناً» همچنن نوشته كاشیهای سر در ورودی داخلی صحن كه در زمان یاور فرج الله خان تعمیر گشته است، به خط شیخ سلیمان است.

شیخ سلیمان نیز می سروده است ، كه متاسفانه شعری از وی در دست نیست، جز این بیت كه در مقابل این شعر سروده :

رشته ای بر گردنم افكنده دوست                       ……

رشته بر گردن ز نافرمانی ست       این روش بی رشته گر باشد نكوست

وی در عكاسی نیز دستی داشت و این هنر را نزد مسیو مگرویچ ارمنی كه در آن زمان در قوچان بود، فراگرفت و دوربینی را سفارش داد كه برای او از روسیه آوردند ، و بدین ترتیب مدتی نیز به شغل عكاسی پرداخت . وی ساعت سازی را نیز بخوبی می دانست و اولین ساعتی كه غیر از فنر بقیه آن را خودش ساخته بود ، تا مدتها در دادگستری قوچان وجود داشت. شیخ سلیمان در مسگری و قالی بافی نیز دستی توانا داشت و بخوبی آنها را می دانست. وی دو پشتی قالی بافته بود كه در نزد رئیس دادگستری آن زمان بود، و یكی از یادگارهای گرانبهای او به شمار می رفت. نقل است كه او و اولین چراغ توری كه به قوچان آمده ـ از شازده فاطمی ـ برای مدتی عاریه گرفت و نظیر ان را ساخت . این چراغ نیز نزد ولی خان قهرمانلو باقی ماند.

درباره نبوغ و استعداد او می گویند: در سالهای پیش (دوره تاج محمد خان بهادری) هواپیمایی كه حامل زن و مردی امریكایی بوده در كنار رود قره چوی قوچان به زمین می نشیند. بعد معلوم می شود كه هواپیمای آنها خراب شده و تاج محمد خان كسی را به دنبال شیخ سلیمان می فرستد. او را با كالسكه به محل هواپیما می برند و خلبان هواپیما یكی از پره ها را كه كنده شده نشان می دهد. شیخ سلیمان با آچار و دستگاههای مخصوص پره ها را باز می كند و به شهر می آورد و با قاب گیری مانند قبلی آن می سازد و پس از سوهان كاری در محل خود می بندد . خلبان هواپیما را راه می اندازد و شیخ سلیمان را نیز سوار می كند و بالای شهر به پرواز در می آید. سپس او را پیاده می كند و هر چه مزد می دهند قبول نمی كند.

منابع:

1)جابانی محمد،مردم و سرزمین قوچان،ص427 2)همان،ص228. 3)همان،429

نام: قهرمانی، حاج شیخ مهدی نام پدر: علی اصغر

آثار:

1)کتاب انساب الاکراد    2)مساله باشلوغ

زندگینامه:

شیخ مهدی فرزند دوم شیخ علی اصغر قهرمانی، دروس قدیمه را در مدرسه علوم دینی آموخت. او اهل منبر و از واعظان ممتاز زمان خود بود. سخنان او مستمعان را مجذوب می كرد و از بیاناتش لذا می بردند. شیخ مهدی مدتی محضر دار بود. و سرودن شعر و نوشتن كتاب نیز علاقه خاصی داشت. كتاب انساب الاكراد و رساله دیگری به نام مساله باشلوق كه هر دو خطی و به خط آقای صاحب الزمانی نگارش یافته است؛ از جمله كتابهای اوست كه متاسفانه هیچ كدام از آنها در حال حاضر وجود ندارد. وی در قوچان دار فانی را وداع كرد.

شیخ مهدی دیوان اشعاری نیز داشته است كه موجود نیست و فقط چند بیتی از اشعار او به وسیله فرزندش رضا كه كارمند دادگستری قوچان بود، بازگو گردید.

منابع:

جابانی محمد؛مردم و سرزمین قوچان،صص429-430

نام:       قهرمانی ،شیخ حسن    نام پدر: شیخ سلیمان

زندگینامه:

شیخ حسن قهرمانی، فرزند دیگر مرحوم شیخ سلیمان در خانواده ای عالم در قوچان دیده به جهان گشود. تحصیلات مقدماتی را نزد پدرش شیخ سلیمان گذراند و بعد جهت تكمیل معلومات خود به مشهد و تهران مسافرت كرد و در محضر مرحوم كاشانی و سایر علمای وقت در تهران تلمذد كرد. او بعداً به نجف مشرف شده و بعد از چند سال به درجه اجتهاد رسید سپس به تهران برگشت و در زمان وزارت فروغی، دفتر اسناد رسمی گرفت و مدتی به این شغل مشغول بود. بعداً استعفا داد و تا آخر عمر به نوشتن كتاب و سرودن اشعار پرداخت كه كتابهای مشارالیه به آقای دكتر حسینی جهت طبع و انتشار داده شده است.

منابع:

نقل از استاد اکبر قهرمانی

نام: قهرمانی ، اکبر نام پدر: شیخ سلیمان قهرمانی

شهرستان         قوچان  دوره: قرن 14و15ه.ق

آثار:

1)کتاب چهل حدیث        2)دعای رزمندگان 3)زیارتنامه های متعدد          4)کتاب جمال روح

زندگینامه:

استاد اكبر قهرمانی فرزند شیخ سلیمان قهرمانی در سال 1293 ش. در قوچان از خانواده ای عالم و هنرمند كه بیشتر آنها دارای فضل و هنر بوده اند ، دیده به جهان گشود. وی خط را نزد پدر خود شیخ سلیمان آموخت و چندین سال نیز در محضر عمویش حاج شیخ مهدی به تحریر پرداخت و از محضر او كسب فیض كرد. او به كشاورزی نیز اشتغال داشت.

استاد اكبر قهرمانی كه از استادان بنام خط نسخ و نستعلیق است، سالها پیش از قوچان به مشهد مهاجرت كرد و در دربار حضرت ثامن الائمه راه یافت و جزو خطاطان آستان قدس رضوی گردید. وی دهها دعا و زیارتنامه و كتاب را با خط خویش نوشته است.

منابع:

ملاقات ومصاحبه با استاد اکبر قهرمانی در مرداد 1374.

نام: کامبوزیا ، امیر توکل نام پدر: ؟؟

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

زندگینامه:

امیر توكل معروف به كامبوزیا و فیلسوف كویر، از كردان زعفرانلو و برجسته ترین دانشمند اخیر خاندانش از مردم سرزمین قوچان بود. وی در سال 1282 ش. متولد شد . اجدادش اكراد زعفرانلو ساكن قوچان بودند .« كلاته میرزا بابا» كه توسط جد اعلای كامبوزیا ساخته شده هنوز در جنوب غربی قوچان باقی است. آن گونه كه خود اظهار داشته تحصیلات مقدماتی را در مشهد و تهران و تحصیلات عالیه را در تاشكند گذرانده و هنگام بازگشت به ایران جنگ بین المللی اول آغاز شده بوده است. وی به درگز و قوچان آمد و مطالعاتش را در ایران ادامه داد، سپس به مدرسه نظام رفت و در زمان مرحوم كلنل محمد تقی خان تصدی امور تلگرافی آن مرحوم و سپس ریاست مالیه بلوچستان را به عهده داشت. در زمان وزارت داور، از كار دولتی بر كنار شد و در زمان حیات شوكت الملك در مدرسه شوكتیه بیرجند به تدریس پرداخت . از سال 1314 ش. راهی بیابانهای زاهدان گردید. در كنار كاریزی شور، كلاته ای (مزرعه ای ) خرید و به كشت و زرع پرداخت. او حدود چهل سال از عمر خود را در این مزرعه گذرانید.

كامبوزیا مردی عجیب بود. مزرعه را خود به وجود آورد و تمام كارهای مزرعه را نیز خود انجام می داد. زنان متعدد داشت كه بنا به گفه آخرین همسرش (شوكت معصومه كامبوزیا) : « او سه زن صیغه ای و دو زن عقدی داشت . در مجموع دارای 28 فرزند است. هر یك از زنان او گوشه ای از كار كلاته را بر عهده داشتند، از قبیل : شخم زدن ، كاشتن، درویدن ، گاو پروردن و شیر دوشیدن و غیره »

كامبوزیا درس فرزندانش را خود سرپرستی می كرد و به همه می رسید و در آن بیابان دور افتاده به كتاب و مطالعه عجیب دلبستگی داشت. كتابخانه ای جمع كرد كه در آن شوره زار بسیار قابل توجه بود و حدود دو هزار و سیصد جلد كتاب داشت. به روایتی كتابهای او را بین 25 تا 27 هزار جلد برشمرده اند . در این مجموعه حدود 60 جلد كتاب چاپی و 21 جلد كتاب خطی از تالیفات شخص كامبوزیا نگهداری می شود.

او در زمینه های مختلف دانش اندوخته هایی داشت و به مقتضای پرسش كنندگان جواب می گفت. در آن بیابان هول خیز چون بر مسند می  نشست مرجعی بود و محضری دلپذیر داشت. او در زمینه های تاریخ شرق و حكمت و اصول دیانت اسلام تحقیقاتی ارزنده كرد كه بیشتر در آثار غریبان منعكس است. بالزان محقق معروف فرانسوی با او مكاتبه داشته است. درباره تحقیقات علمی و تالیفات كامبوزیا گویند:« حدود هشتاد جلد كتاب نوشته و هر وقت چاپ و انتشار آنها را جویا می شده اند اظهار می داشته كه برای طبع آنها هر وقت نظر می اندازم احساس نقص می كنم و باز به تجدید و اصلاح می پردازم». یكی از آثار او به نام بلوچستان و علل خرابی آن به اهتمام آقای مهدی سزاوار در تهران جچاپ و در مهر ماه 1359 منتشر گردید.

وی به زبانهای عربی، فرانسه و تركی تسلط كامل داشت و با زبان روسی آشنا بود. كامبوزیا در 16 آذرماه سال 1353 درگذشت و بنا بر وصیت او را در كنار كتابخانه پر ارزش خودش به خاك سپردند.

خانم كامبوزیا می گوید:«او به تحقیق پیرامون اصول اسلام و همچنین ترجمه و تفسیر قرآن بسیار مشتاق بود . علاوه بر این او تحقیقات وسیعی برای نگارش تاریخ شرق انجام داده بود كه نتیجه این تحقیقات را در كتابی تدوین كرده است و اطمینان دارم كه اگر این كتاب چاپ شود با اقبال محققان و خاور شناسان رو به رو خواهد شد».

كتابخانه كامبوزیا را پس از مرگش لاك و مهر كرده بودند، اما در مراسم چهلمین روز در گذشتن ، مقامات دانشگاه تهران این در را برای مدتی كوتاه گشودند و به ارزیابی مقدماتی این گنجینه پرداختند.

درباره كتابخانه معتبر و پر ارزش این دانشمند فقد و گمنام از طرف وزارت فرهنگ طرحی در دست تنظیم است تا در شهر زاهدان موسسه ای به نام « بنیاد فرهنگی كامبوزیا» تاسیس شود و با انتقال كتابخانه به این موسسه، كتابها و آثار علمی كامبوزیا مورد استفاده محققان و عموم مردم قرار گیرد. لازم به یاد آوری است كه یكی از فرزندان استاد كامبوزیا به نام مهری كامبوزیا در دانشگاه تهران به تدریس مشغول است.

منابع:

1)روزنامه اطلاعات،شماره 14580،سال1353. 2)افشار،ایرج؛«چهره دیگر از کلاته کامبوزیا»،بیاض،تهران1340،ص347-350

نام: کرامتی،محمد رضا نام پدر: علی جوانی فاضل

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

آثار:

1)         مقدمه ای بر برنامه ریزی استراتژیک در آموزش و پرورش ، انتشارات آستان قدس، مشهد 1374. 2)         آثار اجتماعی آموزش و پرورش ، انتشارات سازمان برنامه و بودجه استان اصفهان ، 1369. در زمینه ترجمه : 1)          تدریس : یادگیری ، نوشته رابرتجی مرتز، انتشارات خاطره ، مشهد 1372 2)          برنامه ریزی آموزشی ، نوشته وی ال گریفیث ، انتشارات سازمان برنامه و بودجه استان اصفهان ، 1369 در زمینه تحقیق : 1) بررسی و تجزیه و تحلیل عوامل درون سازمانی و برون سازمانی موثر بر افت تحصیلی دانش آموزان رشته ریاضی فیزیک در استان اصفهان، انتشارات سازمان برنامه و بودجه استان اصفهان ، 1370.

زندگینامه:

محمد رضا كرامتی فرزند علی جوانی فاضل و علم دوست و محقق و مترجم است كه در سال 1347 در روستای برج قارداش از توابع شهرستان قوچان دیده به جهان گشود. او دوره تحصیلات ابتدایی را در همان روستا گذراند و برای ادامه تحصیل به شهر قوچان عزیمت كرد. مدرك دیپلم را از دبیرستان طالقانی دریافت كرد . بلافاصله در كنكور دانشگاهها شركت كرد و در رشته برنامه ریزی آموزشی دانشگاه شهید بهشتی تهران پذیرفته شد. بعد از گذراندن دوره لیسانس بلافاصله در رشته برنامه ریزی آموزشی دانشگاه اصفهان قبول شد. در حین تحصیل بورسیه دانشگاه تربیت معلم سبزوار شد و بعد از فارغ التحصیلی از دانشگاه اصفهان به عنوان عضو هیات علمی دانشگاه تربیت معلم سبزوار مشغول تدریس شد. حدود چهار سال است كه در آن دانشگاه مشغول خدمت و تدریس است . آقای كرامتی جوانی كتاب خوانده و اهل مطالعه است و تا كنون دست به تالیفات و تحقیقات و ترجمه كتابهایی زده.

منابع:

مصاحبه حضوری با آقای کرامتی در تاریخ 15/6/1374

نام: کمالیان،نصر الله نام پدر: ؟؟

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

زندگینامه:

دكتر نصر الله كمالیان در نهم آذر 1329ش. در خانواده ای كم درآمد در شهرستان قوچان متولد شد. دوران ابتدایی را در دبستان حافظ و بهادری در همین شهر به پایان رسانید دوران دبیرستان را در مشهد در دبیرستان امیر كبیر سپری كرد و در سال 1348 در رشته ریاضی دیپلم گرفت. در همان سال وارد دانشگاه فردوسی مشهد در رشته فیزیك شد و به تحصیلات خود ادامه دد.

در دوران تحصیل به علت فعالیتهای دانشجویی، تشكیل انجمن اسلامی ، انجمن كتاب، تشكیل جلسات رهبری تظاهرات و اعتصابات دانشگاه، تكثیر و توزیع درسهای ولایت فقیه امام خمینی(ره) و ارتباط با حوزه علمیه مشهد ، بارها مورد ضرب و شتم ماموران ساواك قرار گرفت. دوبار زندانی شد و محكومیتهایی نیز داشت.

پس از فراغت از تحصیل در سال 1352 به سربازی اعزام گردید و به علت سوابق سیاسی با درجه سربازی به پادگان بیرجند منتقل شد. در سال 1355 این دوران نیز به پایان رسید. در همین سال در آزمون ورودی كارشناسی ارشد ژئوفیزیك دانشگاه تهران شركت نموده و با احراز رتبه دوم، تحصیلات كارشناسی ارشد خود را ادامه داد.

در سال 1356 به صورت قراردادی به عنوان كارشناس به استخدام موسسه ژئوفیزیك درآمد. در اواخر تحصیلاتش در این مقطع با شروع انقلاب مواجه گردید. به همین خاطر پس از انقلاب با  همكاری جهاد سازندگی رساله اش را در مورد بررسی آبهای زیر زمینی منطقه سیستان در استان محروم سیستان و بلوچستان انتخاب و به آن منطقه سفر كرد و در سال 1359 فارغ التحصیل شد.

در تعطیلات دانشگاهها كه به خاطر انقلاب فرهنگی پیش آمده بود، بیكار ننشست و از طرف وزارت كشور به عنوان فرماندار زاهدان (1359) ، سپس فرماندار خاش(1360) و مشاور استاندار در همان استان به خدمت مردم محروم در آمد.

در آذرماه 1361 عضو هیات علیم موسسه ژئوفیزیك دانشگاه تهران شد. بلافاصله به ریاست دانشگاه بلوچستان منصوب گردید. مدت چهار سال در ان دانشگاه به مدیریت و تدریس مشغول بود و مجدداً به محل كار اصلی خود، موسسه ژئوفیزیك بازگشت.

در سال 1364 با حكم رئیس وقت دانشگاه تهران ریاست موسسه ژئوفیزیك به او واگذار گردید. در این مدت توانست با همكاری دیگر اعضای موسسه ژئوفیزیك كلیه فعالیتهای آن موسسه اعم از آموزشی، تحقیقاتی و توسعه موسسه را كه در دوران انقلاب فرهنگی و پس از آن كاملا راكد شده بود، راه اندازی كند و چندین طرح خدماتی و تحقیقاتی را با سایر همكارانش به اجرا در‌آورد.

فرصت بورس تحصیلی كه شش سال قبل وزارت فرهنگ و آموزش عالی به او اعطا كرده بود در حال تمام شدن بود. لذا از ریاست ژئوفیزیك استعفا داد (1368)و برای تكمیل تحصیلات خود به دانشگاه رودكی كشور هندوستان كه از معتبرترین دانشگاهها در امر تحقیقات زلزله و مهندسی زلزله می باشد اعزام شد (1369). موضوع پژوهش دكتری را مطالعه پوسته ایران با استفاده از امواج سطحی زلزله ها انتخاب كرد و پس از چهار سال و سه ماه از رساله خود دفاع كرد و به اخذ درجه دكتری در زلزله شناسی نایل شد(1373) .

پس از فراغت از تحصیل دو ماه در كشور كانادا آموزش لازم جهت توسعه شبكه های لرزه نگاری تله متری رقمی را طی كرده و در حال حاضر (13759 با عنوان استادیار علاوه بر تدریس در مقطع كارشناسی ارشد مسئولیت شبكه های لرزه نگاری تهران، سمنان و شمال خراسان (به مركزیت شهر قوچان) به عهده اوست.

از فعالیتهای علمی ایشان می توان به موارد زیر اشاره كرد.

ـ بررسی هیدروژئولوژی دشت سیستان

ـ بررسی هیدروژئولوژی منطقه آپرین

ـ بررسی آبهای مناطق كارستی كازرون

ـ جمع آوری زمین لرزه های ایران (1900ـ1992).

ـ مطالعه پوسته ایران با استفاده از امواج سطحی زمین لرزه ها

ـ بررسی آنالیز ریسك زلزله كارخانه اكسید اورانیوم ساغند یزد

ـ طراحی شبكه لرزه نگاری تله متری سد كارون 3

ـ طرح لرزه خیزی منطقه سد كرخه

منابع:

کتاب رجال و مشاهیر قوچان

نام: کمالی نیا ، محمد تقی نام پدر: غلامحسین

شهرستان         قوچان  دوره: قرن 15 ه.ق

آثار:

1)اساسی ترین نیاز عصر ما       2)شکوه زندگی 3)ریشه های ضعف و عقب ماندگی مسلمین 4)ترجمه و تحقیق((جعاله))قرار داد از کتاب مسالک شهید ثانی. 5)حدیث فقر و استثمار و استعمار.  6)موج(داستان)

زندگینامه:

محمد تقی كمالی نیا فرزند غلامحسین در سال 1323 ش. در قوچان متولد شد. تحصیلات مقدماتی را در این شهر به پایان رساند ولی به سبب مشكلات زندگی ناگزیر به تهران مهاجرت كرد. در تهران روزها را به كارگری و شبها را به تحصیل می پرداخت. تحصیلات دانشگاهی خود را با موفقیت تا دریافت دانشنامه حقوق و علوم سیاسی از دانشگاه تهران به پایان رساند و فعالیتهای اسلامی و سیاسی را با نوشتن مقالات و انتشار كتب اسلامی آغاز كرد.

محمد تقی كمالی نیا مسلمانی انقلابی و فعال بود و در سال 1358 از جانب مردم قوچان به عنوان اولین نماینده قوچان در مجلس شورای اسلامی انتخاب و راهی مجلس شد. اما متاسفانه او در دومین سال نمایندگی خود در جریان حادثه ای در تهران درگذشت و در بهشت زهرا به خاكش سپردند. یادش گرامی و روانش شاد باد.

منابع:

اترکنامه،ص147.

نام: کوهستانی،نصرت الله نام پدر: ؟؟

شهرستان         قوچان  دوره: قرن 14 و15 ه.ق

زندگینامه:

نصرت الله كوهستانی متخلص به «نصیب» بر خلاف لقبش از عمر و نعمت زندگانی بسیار كم نصیب بود. او فرزند اسدالله كوهستانی از كردهای ایل زعفرانلو بود كه در روستای داش بلاغ كه آبادی كوچكی در حوالی چناران است، دیده به جهان گشود. ظاهراً او باید در حدود سال 1290 ش. متولد شده باشد و گویا 1304 یا 1305 ش. بود كه بنا به قول مرحوم گلشن آزادی‌: « در روزنامه آفتاب شرق قطعه شیوایی به زبان فارسی و كردی به نام نصرت شاگرد ششم دبستان رضوی دیدم كه نسبت به فصاحت و پرمایگی شعر با كم سنی آن مرا مجذوب خودكرد و طالب دیدار سراینده اش شدم، چند روز بعد پسری خجول و مودب را در دفتر خودم دیدم كه شعری آورده و از من تقاضای اصلاح شعر و سرپرستی ادبی داشت و آن شاعر كوچك كه خطی زیبا داشت همان نصرت الله كوهستانی بود».

كوهستانی دوره دبستان را با موفقیت به پایان رساند و وارد دبیرستان فردوسی شد و از همین زمان نظم و نثر او در روزنامه آزادی منتشر گشت، و در محافل ادبی خراسان صاحب موقعیتی شد. در 1312ش. پس از دو سال غیبت به خدمت نظام وظیفه رفت و در سال 1314 به قوچان مراجعت كرد، متاهل گردید و دارای دو همسر بود، بناچار تن به خدمت دولت داد، در سال 1320 سفری به تهران كرد و به حكم :

ذره ذره كاندرین ارض و سماست

جنس خود را همچو كاه و كهرباست

به خدمت شاعر شهیر، استاد شهریار رسید.

در اوایل سال  1320 مریض شد ، او را برای معالجه به مشهد بردند و پیش از بهبودی، به سبب فاجعه شهریور 1320 و حمله متفقین به ایران مجبور شدند او را با حال ناخوش از مشهد به نواحی نیشابور به میان ایل خود و بعد به شیروان ببرند. سرانجام در فروردین 1321 چراغ عمرش در روستای داش بلاغ از بلوك چناران خاموش و در همان روستا به خاك سپرده شد.

او با شعرای مهم عصر خود مانند مرحوم میرزا شكور اشراق، مرحوم سید حسن صاحب الزمانی و مرحوم میرزا محمد مسعودی تهرانی كه از اكابر بودند و از جوانان فاضل با آقای عماد عصار و آقایان تفضلی ها و آقای منتخب الدین رحیمی علاقه و حشر زیادی داشت، و برای آقای فرخ و آقای نوید احترام استادی قائل بود. از نویسندگان خارجی به آثار ویكتور هوگو و لامارتین اظهار علاقه می كرد و خود نیز قطعات نثری زیاد، به سبك هر دو نویسنده و شاعر بزرگ فرانسوی دارد كه قسمتی از آنها در جراید چاپ شده است. از انواع شعر بیشتر به غزل علاقه مند بود.

کوهستانی در جایی دیگر، وقتی که ازمرحوم گلشن آزادی دعوت کرده بود که به قوچان بیاید ولی به موقع نیامد.

از نصرت الله كوهستای اولادی باقی نماند و گویا تنها فرزند او نیز در سنین كودكی در گذشت.

منابع:

صد سال شعر خراسان

نام: کیوان،عباس نام پدر: ؟؟

شهرستان         قوچان  دوره: قرن 15 ه.ق

آثار:

1)آیا کسی سرگذشت مرا باور می کند. 2)عفت فروشان            3)قربانیان امواج فساد

زندگینامه:

عباس كیوان ، معلم و نویسنده قوچانی الاصل ، در هجدهم بهمن ماه سال 1314 ش. در قوچان دیده به جهان گشود. بعد از چند سال پدرش او را برای فراگیری علوم مقدماتی قراءت و تجوی به مكتب خانه فرستاد و بعد از طی مقدمات راهی مدرسه مهرداد شد. وی تا كلاس ششم ابتدایی پیش رفت، باز دلش هوای مكتب را كرد و در نتیجه درس جدید را رها كرد، راهی حوزه شد و درس طلبگی را پیش استادان آن عصر از جمله ذبیح الله قوچانی و صاحب الزمانی و دیگران فراگرفت. مجدداً با اصرار پدر درس جدید را در دبیرستان جوینی قوچان ادامه داد و هنوز كلاس یازده (دوم دبیرستان) بود كه دوباره شوق و شور محیط طلبگی و فضای روحانی مدرسه علمیه او را بی قرار كرد؛ به همین خاطر درس دبیرستان را ناتمام رها كرد و راهی مشهد شد تا گمشده خود و همچنین پاسخ مجهولاتش را در حوزه علمیه بیابد. چندین سال را در مشهد به فراگیری علوم و درس حوزه پرداخت سپس راهی قم شد. مدت پنج یا شش سالگی كه در قم به تحصیل مشغول بود توانست ضمن تحصیل در حوزه به تدریس نیز بپردازد. در همین سالها بود كه از دانشكده الهیات تهران موفق به اخذ درجه لیسانس شد.

دست به انتشار اثری زد با عنوان « آیا كسی سرگذشت مرا باور می كند؟» چیزی نگذشت كه این كتاب در بازار نایاب و تجدید چاپ شد. بعدها ایشان رهسپار شیروان شد و در این شهرستان به تدریس درس عربی، فلسفه و منطق پرداخت.

آقای كیوان در جریان انقلاب اسلامی همچون دیگر مردم در صحنه های انقلاب حضوری فعال داشت . بعد از تشكیل حزب جمهوری اسلامی به عنوان دبیر حزب در شیروان برگزیده شد. به مناسبت روز جهانی قدس در سال 1359 ش. از طرف مردم روستای خسرویه (زادگاه آقا نجفی) از ایشان برای سخنرانی دعوت شد و ایشان نیز به همراه تعداد زیادی از دانش آموزان به وسیله چند دستگاه مینی بوس راهی روستای خسرویه شدند . به سبب صعب العبور بودن راه، مینی بوس كه آقای كیوان و همراهانش بر آن سوار بودند واژگون شد و مرحوم كیوان بر اثر این حادثه كه در تاریخ هیجدهم مرداد ماه سال 1359 ش. رخ داد، جان خود را از دست داد و به رحمت ایزدی پیوست.

منابع:

1)سجادی ، احمد؛پایان نامه دوره کارشناسی،رشته زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات مشهد.

نام: مایوانی ، محمد کاظم

زندگینامه:

كربلایی كاظم مایوانی متخلص به «وحید» از شعرای قوچان بوده است. از دوران كودكی و جوانی و تحصیلات و دوران زندگی و وفات او اطلاع دقیقی در دست نیست. احتمالاً  وی در روستای مایوان متولد گردیده ، و در دوران حكومت شجاع الدوله دوم زندگی می كرده است. این روستا در جاده خسرویه واقع شده و از بخش فاروج شهرستان قوچان به شمار می رود. در كتابی خطی كه در 1319 ق. با خطی بسیار زیبا نگارش یافته است مهر رئیس الشعرا، محمد كاظم دیده می شود. این كتاب خطی منحصر به فرد است و در نزد آقای جابانی‌ـ مولف كتاب سرزمین و مردم قوچان ـ است.

منابع:

اترکنامه،ص230.

نام: موید قریشی ، محمود نام پدر: میرزا آقا موید قریشی

شهرستان         قوچان  دوره: قرن 14 و15 ه.ش

زندگینامه:

دكتر محمود موید قریشی فرزند میرزا آقا موید قریشی از پزشكان نامی قوچان و نواده میرزا حسن حافظ الصحه بود كه در سال 1293 ش. در قوجان متولد شد. وی تحصیلات مقدماتی و متوسطه را در قوچان و مشهد به پایان رساند و در سال 1314 ش. در دانشكده پزشكی تهران مشغول تحصیل گردید. او در سال 1320 موفق به فارغ التحصیلی شد. در بدو خدمت پزشكی خود ترجیح داد كه به زادگاه خود قوچان خدمت كند، بنابراین مدت دو سال در قوچان بود . سپس در بیمارستان امام رضای مشهد به سمت رئیس بخش چشم پزشكی منصوب شد.

دكتر موید قریشی از ابتدای تاسیس دانشكده پزشكی مشهد در مقام اولین دانشیار رسمی رشته زیست شناسی گیاهی به تدریس پرداخت. سپس ریاست آزمایشگاه را نیز به عهده گرفت و در سال 1330 در مقام استاد كرسی چشم پزشكی در دانشگاه مشهد به خدمت ادامه داد. در سال 1334 برای تكمیل معلومات خود به فرانسه سفر كرد. در آن دیار با گذراندن مدارج عالی چشم پزشكی زیر نظر استادان عالی قدر فرانسه و پس از دریافت مدارج تخصصی به ایران مراجعت كرد و به خدمات پزشكی و دانشگاهی خود ادامه داد.

دكتر موید قریشی پزشكی بود دارای فضایل اخلاقی والا و وجدانی آگاه كه در راه كسب دانش و خدمات پزشكی لحظه ای از كوشش باز نایستاد. دریغ كه عمر وی چندان دوام نیافت و در سن 52 سالگی در روز 25 بهمن 1345 سكته كرد و وفات یافت و در یكی از رواقهای صحن عتیق آستان قدس رضوی مدفون گردید.

منابع:

اترکنامه ؛ صص261-262

نام: معمارزاده ، محمد نام پدر: ؟؟

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

زندگینامه:

استاد محمد معمار زاده فرزند ابوالقاسم در سال 1327 ش. در شهرستان قوچان متولد گردید. عشق به اصالتها و میراثهای ماندگار این مرز و بوم ودیعه ای بوده كه از كودكی با آن خو گرفته و در او بالیده است، چرا كه پدرش از معماران سنتی و اهل هنر بوده است و این میراث را نیز به فرزندانش انتقال داده است. خود او می گوید: «گرایش و عشق به هنر همیشه در وجودم احساس می شد و در دوران تحصیل بویژه دوران دبیرستان ، این ذوق و علاقه به حدی رسید كه راه و روش من مشخص و معین شد. بعد از پایان تحصیلات در قوچان به شغل شریف معلمی روی آوردم و در دورترین روستاهای این آب و خاك جهت خدمت به فرزندان روستایی آغاز به كار كردم. این روزها بهترین روزهای زندگی من محسوب می شوند. پس از آن برای تكمیل تحصیلات و عشق وافر به آموختن به انستیتوی هنر تهران آمدم و تحصیلات هنری خود را از هنرهای ایرانی ـ اسلامی ، آغاز كردم. با دستگیری و راهنماییهای استاد معیری و مجید مهرگان به فراگیری هنرهای سنتی و ملی مشغول شدم، نقاشی رنگ روغن را نیز نزد استاد جواد حمیدی و بهمن بروجنی فراگرفتم. در این میان وامدار هنر بسیاری از اساتید نیز بوده ام».

استاد معمار زاده پس از پایان دوره انستیتوی هنر به زادگاهش بر می گردد و این بار باعشقی پرشور تر و تحصیلاتی كاملتر به آموزش هنر در دبیرستانها، مركز هنر و دانشسراهای مقدماتی مشغول می شود و به پرورش ذوق و شوق هنری نونهالان و جوانان می پردازد، اما دوباره برای ادامه تحصیلات و آموختن نكاتی اساسی تر، به تهران می رود و در دانشكده هنرهای تزئینی به تكمیل معلوماتش می پردازد.

او می گوید:« از آن جا كه هنر غرب قانعم نمی كرد، به دنبال سرچشمه های زندگی بخشی بودم كه روحم را سیراب كند. از این رو به فراگیری هنر اصیل خوش نویسی پرداختم و در محضر اساتید بزرگی چون زنده یاد استاد سید حسین میرخانی، استاد غلامحسین امیر خانی، استاد كیخسرو خروش ، استاد یدالله كابلی  و استاد رضا مشعشعی به تلمذ و مشاقی نشستم».

محمد معمارزاده از جمله هنزمندانی است كه با بهره وری از میراث عظیم نقاشی ایرانی‌(مینیاتوری) به خلق آثاری واقع گرایانه ، پرداخته است. او اگر چه در این آثار رنگ، پرداخت و قلم گیری مینیاتوری را می نهد و فارغ از مبانی نقاشی ایرانی، به هنر آفرینی می نشیند، اما با بهره وری از چننی منبع عظیم و استفاده از چنین توشه ای است كه آثارش هنوز مملو از رنگ و بو و حال و هوای اصیل ایرانی است و به نیكی میتوان روحیه شرقی و ایرانی او را در پس آثارش جستجوكرد. معرفت به میراث گذشتگان سبب می شود كه او فریفته و خودباخته هنر غرب نشود، لذا از تمامی معیارها و ارزشهای آن برای انتقال ذهنیات شخصی خودكمك می جوید تا نگاره هایش به آثاری شخصی و شرقی بینجامد. استاد معمار زاده هم اكنون در تهران در دانشگاه الزهراء مشغول تدریس می باشد.

منابع:

کیهان فرهنگی،سال9،شماره 8،آبان1371.

نام: مقدم قوچانی نام پدر: حاج سید غلام حسین

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

تاریخ تولد: 1313 تاریخ وفات:

آثار:

1)درسهایی از جهان بینی الهی و جهان بینی مادی 2)درسهایی از توحید و عدل 3)نقش روحانیت در اسلام و اجتماع         4)اربعین یا چهل حدیث 5)درسهایی از نبوت(خطی)        6)تاریخ قرآن(چاپ نشده) 7)تاریخ قرآن(چاپ نشده)

زندگینامه:

سید علی مقدم قوچانی در خانواده ای اهل زهد و تقوا در قوچان چشم به جهان گشود . تولدش در سال 1313 ش. (شب مبارك 21 رمضان) اتفاق افتد. پدرش حاج سید غلامحسین مقدم مردی وارسته و پرهیزگار بود . تحصیلات ابتدایی را در موطن اصلی خود، شهر كهنه، (قوچان قدیم) به پایان رساند و آن گاه علوم عربی، ادبیات ، منطق،معانی و بیان ، معالم و شرح لمعه را در قوچان از استادانی چون شیخ قدوسی و فهیمی و در مشهد از استاد ادیب نیشابوری فرا گرفت.

سپس در سالهای 1336 تا 1338 در نجفت اشرف از محضر درس معلم ارجمند اخلاق شهید محراب آیت الله سید اسد الله مدنی(ره) كسب فیض كرد. در ضمن كسب اخلاق و فضیلت ، كتابهای درسی رسائل و مكاسب و كفایه را در جلسات عمومی و خصوصی به پایان رساند. در سالهای 1338 تا 1348 در قم به سر برد و از محضر درس خارج فقه و اصول مرحوم آیت الله العظمی بروجردی و امام خمینی(ره) استفاده می كرد. پس از تبعید امام، از محضر درس بقیه مراجع عالی مقام كسب فیض نمود. فلسفه اسلامی را از محضر آیت الله جعفر سبحانی و زنده یاد دكتر محمد مفتح(ره) فراگرفت.

در سال 1348 از قم به تهران هجرت كرد و به ارشاد جوانان از سنگر مسجد پراخت. همچنین با تشكیل جلسات مذهبی برای جوانان و نوجوانان، آنان را به مسائل اسلامی و انقلابی اشنا می ساخت و نزدیك 28 سال تمام امام جماعت مسجد علوی صد دستگاه تهران را عهده دار بود. هم اكنون ایشان علاوه بر امام جماعت، در حوزه علمیه نبی اكرم (تهران) تدریس مكاسب را عهده دارند.

منابع:

مقدم قوچانی،سید علی؛درسهایی از جهان بینی الهی و جهان بینی مادی،انتشارات مسجد علوی،تهران 1364،صص196-197.

نام: میرزا سنگلاخ خراسانی خبوشانی نام پدر: ؟؟

شهرستان         قوچان  دوره: قاجار و زندیه

تاریخ تولد: 1184 تاریخ وفات:

آثار:

1)امتحان الفضلا و با تذکرة الخطاطین 2)صراط السطور و مداد الخطوط 3)آداب المشق    4)سیاحت نامه 5)مجمع الاوصاف            6)برج زواهر 7)درج جواهر

زندگینامه:

میرزا محمد علی سنگلاخ در حدود 1184 ق. در خبوشان (قوچان قدیم) متولد شد و به علت عمر طولانی زمان چند پادشاه را ـ از كریم خان زند تا ناصر الدین شاه قاجار ـ درك كرد. وی مردی شاعر و عارف بود ولی بیشتر به خوشنویسی شهره است.

او در خط نستعلیق استاد مسلم بود و خود را آفتاب خراسان می خواند در تمام عمر خود زن نگرفت و بیشتر ایام را در مسافرت بسر می برد، از جمل بیش از 25 سال در ممالك عثمانی و مصر عمر گذراند و مانند بعضی اهل هنر خالی از بعضی اخلاق و عادات عجیبه نبوده است.

در كتاب ریحانه الادب چنین آمده است : «میرزا سنگلاخ از مشاهیر شعرا و خطاطین ایرانی می باشد كه در فنون خط مهارتی بسزا داشته و بخصوص نستعلیق كه در آن خط صنعت اعجار به كار برده و در شعر نیز از استادن عصر خود می باشد، بسیار عارف مسلك و درویش نهاده و صوفی منش بود، سالها در استانبول توقف داشت و در تمام عمر ازدواج نكرد و صفحه سنگ مرمری كه برای روضه مطهر حضرت رسول (ص) تهیه كرده بود، در تبریز می باشد.»

« از تالیفات او امتحان الفضلاء و تذكره خطاطین است كه خود او در دو جلد به خط و چاپ بسیار اعلی در تبریز به طبع رسانده است. حاج میرزا نجفقلی خان دانش، موسس روزنامه اختر و قنسول ایران در استانبول كه همصحبت و همنشین میرزا سنگلاخ در آن شهر بود، كلیه اشعاری را كه شعرای آن عهد در مدح میرزا گفته بودند جمع آوری كرده و تحت  عنوان مجمع الاوصاف به چاپ رسانده است. از هنرهای دستی او سنگ مرمر بزرگ یكپارچهای بود كه در قاهره برای قبر حضرت محمد(ص) درست كرد و چون در آن موقع در حجاز انقلاب اغتشاش بود موفق نشد كه آن راه مدینه ببرد و بالاخره سنگ را با خود از مصر به تبریز آورد و چون مرد یكی از همسایگانش آن را در بقعه امام زاده ابراهیم بر سر قبر وی نصب نمود».

میرزا سنگلاخ در حجاری ، نقاشی و خطاطی هنرمندی را اعجوبه های دوران و استاد زمان بوده است.

منابع:

1)بامداد مهدی؛تاریخ رجال ایران، انتشارات زوار ،تهران1347،صص129-130 2)مدرس ،محمد علی؛ریحانة الادب،تبریز،چابخانه شفق،3/92 3)تاریخ رجال ایران ، ص1230.

نام: نارنجانی، آدینه محمد نام پدر: محمد رضا

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

آثار:

مقالات : 1ـ « برهانهایی از اصمیت 2√» نوشته و . هریس (ترجمه ) مجلد رشد ، آموزش ریاضی سال اول، شماره 4، زمستان 63. 2ـ دستوری جهت محاسبه تعداد مقسوم علیه های طبیعی یك عدد طبیعی X«كه به صورت h+1 4 و 3 h+ 4 در جلد دوم قسمت سوم كتاب تئوری مقدماتی اعداد تالیف دكتر غلامحسین مصاحب در سال 1359 چاپ شده است. 3ـ « تعیین بزرگترین قوه عدد اول P در ضریب دو جمله ای (rn) (دستوری جدید)» مجله رشد آموزش ریاضی ، سال سوم . شماره 11، پاییز 1365. 4ـ « بحثی بر شاخص دیریكله بسجمله ها» ، گزارش دوازدهمین كنفرانس ریاضی كشور، 8ـ 11 فروردین 67. 5ـ «یادداشتی در مورد ریشه های اولیه»، ویژه نامه نظریه اعداد جمله سوم پائیز 1367، پیك ریاضی( نشریه دانشكده ریاضی دانشگاه صنعتی اصفهان). 6ـ «بحثی در مورد آخرین قضیه فرما» ویژه نامه نظریه اعداد دو جمله چهارم شماره سوم پاییز 68 پیك ریاضی. 7ـ8 «تداخل حساب با هندسی (1) و (2)» ، مجله رشد، آموزش ریاضی ، سال نهم ، تابستان و پاییز 1371ش. 9ـ «كاربرد میدانهای عددی در معادلات سیاله »، گزارش چهارمین سمینار جبر دانشگاه فردوسی مشهد 1367. ترجمه ها : 1ـ آشنایی با نظریه اعداد ، نوشته ویلیام و آدافرولری جوئل گولدشتین، مركز نشر دانشگاهی، تهران 1362. 2ـ ریاضیات پیش دانشگاهی، نوشته ب . د باندی و هـ. مالهلند، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد 1368. تالیفات : 1ـمبانی ریاضیات ( برای مراكز تربیت معلم) دفتر تحقیقات و برنامه ریزی و تالیف كتب درسی، تابستان 63 ( با همكاری جواد امامی و مریم كمپانی). 2ـ جبر خطی(برای مراكز تربیت معلم ) تابستان 63 ( با همكاری محمد جواد امامی و حسین ذاكری).

زندگینامه:

دكتر آدینه محمد نارنجانی فرزند محمد رضا، از استادان برجسته ریاضی و آمار است كه در سال1333 ش. در قوچان دیده به جهان گشود. او دوره ابتدایی را در دبستان خبوشان به سال 1340 به پایان رسانید سپس وارد دبیرستان جوینی قوچان شد.

بنا به فرموده خودش: « در دوره دوم دبیرستان پایه ریاضی این جانب توسط استاد محترم ، جناب دكتر بزرگ نیا كه در آن زمان در دبیرستان جوینی تدریس می كردند، ریخته شد». او در سال 1346 در كنكور دانشگاه مشهد شركت كرد و در رشته ریاضی و فیزیك پذیرفته شد. او می گوید: « بار دیگر دكتر بزرگ نیا در سال دوم دانشكده استاد این جانب بود. درسهایی با ایشان گذراندم و در سالهای سوم و چهارم نیز به عنوان كار دانشجویی با ایشان همكاری داشتم ».

او در سال 1350 دانشكده را به پایان رساند و در كنكور موسسه ریاضیات وابسته به دانشگاه تربیت معلم تهران امتحان داد و رتبه اول را كسب كرد. این دوره را در سال 1352 به پایان رساند و در همان موسسه زیر نظر دكتر غلامحسین مصاحب به كار مشغول شد. در سال 135 با بورسیه ای كه دانشگاه تربیت معلم در اختیار او قرار داد، راهی انگلستان شد و در دانشگاه كمبریج دوره Part III را با 6 درسد در ارتباط با رشته خودش گذراند.

او در سال 1365 شمسی برای دوره دكتری ریاضی از دانشگاه «تاتینگهم» پدرش گرفت و بلاخره در سال 1359 از آن دانشگاه با تخصص تئوری اعداد فارغ التحصیل شد و به ایران برگشت و در سال 1362 خود را به دانشكده فردوسی مشهد، منتقل كرد . در حال حاضر نیز در این دانشگاه مشغول تدریس است.

منابع:

گفتگوی شفاهی نگارنده با دکتر نارنجانی در مرداد1374.

نام: ناصح،علی اکبر نام پدر: محمد رضا

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

زندگینامه:

علی اكبر ناصح فرزند محمد رضا شاعران قوچانی است كه در سال 1329ش. در قوچان متولد شد. دوران دانشسرای مقدماتی را در مشهد سپری كرد و پس از درگذشت پدرش به قوچان برگشت و به معلمی پرداخت. او كه شاگر برجسته دانشسرای مقدماتی بود می توانست با دریافت حقوق معلمی و دریافت دیپلم كامل به دانشسرای عالی نیز راه یابد، ولی مسؤولیت خانواده او را از ادامه تحصیل باز داشت. وی پس از هفت سال دبیری در دبیرستانهای قوچان ، كار آموزشی را ترك كرد و به استخدام بانك ملی در آمد و در شهرهای قوچان ، شیروان ، سبزوار خدمت كرد. در این مدت به دریافت دیپلم عالی بانك نیز نایل آمد و شاگرد ممتاز گردید.

پس از چند سال از سبزوار به مشهد منتقل گردید و در بانك ملی استان سمت رئیس دفتر سرپرستی بانك را عهده دار شد، لكن اجل مهلتش نداد و در بهمن 1361 پس از ده سال ابتلاء به سرطان در سن 49 سالگی زندگی را وداع گفت و در بهشت رضا به خاك رفت. او مردی صادق ، درست كردار، مودب و خوش خلق بود . به ادبیات و شعر علاقه خاصی داشت و به زبان فرانسه نیز آشنایی داشت.

منابع:

کتاب رجال و مشاهیر قوچان

نام: ناصریان ، محسن نام پدر: نصر الله

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

زندگینامه:

محسن ناصریان فرزند نصر الله در 13 خرداد 1348 در قوچان به دنیا آمد. از كودكی علاقه وافری به هنر و خصوصاً نقاشی داشت. دوران ابتدایی و راهنمایی را در قوچان گذراند سپس به علت علاقه وافر به نقاشی برای ادامه تحصیل در این رشته به اصفهان رفت (1363) و در امتحان ورودی هنرستان هنرهای زیبا نفر اول شد.

پس از گذراندن دوره دبیرستان ـ نزد اساتیدی چون امیر هوشنگ جزی زاده ، بهرام طاهری و هاشمی در سال 1367، با درجه عالی هنری فارغ التحصیل و در همان سال وارد دانشكده هنر دانشگاه تهران گردید. دوران تحصیل او همراه با برپایی چندین نمایشگاه گروهی و انفرادی بود. وی در مدت دانشجویی در زمینه مجسمه سازی نیز فعالیت داشت. پس از گذراندن دوره كارشناسی بلافاصله در آزمون كارشناسی ارشد شركت كرد و نفر اول رشته نقاشی شد و به صورت بورسیه آموزش عالی وارد دانشگاه تربیت مدرس شد. هم اكنون علاوه به تدریس طراحی و نقاشی در ساخت تندیس و انیمیشن و نیز امور چاپ كتاب نیز فعالیت دارد.

او در مسابقات مختلف هنری شركت كرده و برنده جوایزی شده است ؛ از جمله در مسابقات دهه فجر استان اصفهان نفر اول شده و سكه بهار آزادی و لوح تقدیم دریافت كرده است.

منابع:

کتاب رجال و مشاهیر قوچان

نام: نسوی زیدری،خواجه نورالدین نام پدر: ؟؟

شهرستان         قوچان  دوره: قرن ششم و هفتم ه.ق

تاریخ وفات:       622

زندگینامه:

خواجه نورالدین محمد بن احمد بن علی بن محمد نسوی زیدری از نویسندگان و ادیبان قرن ششم و هفتم هجری بود . او رئیس دیوان رسائل سلطان جلال الدین خوارزمشاه و جلالی  تقویم البلدان بوده است. سال وفات او 622 هـ ق است. خواجه نور الدین می نویسد:« من بدین هنگام در قلعه خویش « خرندر»م و در آن جایگاه از امهات قلاع خراسان باشد ….»

مقبره ای در اطراف روستای «زیدر» وجود دارد كه اهالی معتقدند این مقبره متعلق به خواجه نورالدین زیدری است، اما در بازدیدی كه با عده ای از مطلعین از محل مقبره به عمل آمد ، هیچ گونه سنگ نوشته یا سندی در این رابطه مشاهده نشده، بجز مقبره سنگی كه دو خط شعر زیر منسوب به خواجه نور الدین محمد نسوی زیدری است:

رو در صف دوستان با ما باش مترس             خاك ره آستان ما باش مترس

گر جمله جهان قصد به جان تو كنند            دل فارغ دار‌ ازآن،باماباش مترس

منابع:

مقیمی،محمد اسماعیل؛جغرافیای تاریخی شیروان،انتشارات آستان قدس رضوی،ص252.

نام:       نیرومند، حسینعلی       نام پدر: علی محمد

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

آثار:

1- تحلیل سریهای زمانی و پیش بینی، نوشته برزینت چلد فیلد، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد ( با همكاری دكتر ابوالقاسم بزرگ نیا) 2ـ رگرسیون خطی كاربردی، نوشته سان فرد وایزبرگ ، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد1374 3ـ مقدمه ای بر الگوهای تعمیم یافته ، نوشته دابسون، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد1373. 4ـ شبیه سازی ، نوشته راسا، انتشارات دانشگاه مشهد1374. ( با همكاری دكتر حسنعلی آذرنوش) 5ـ تحلیل سریهای زمانی، نوشته گرایر، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد1371. 6ـ اولین درس احتمال ، نوشته راسا(با همكاری دكتر بزرگ نیا ، دكتر مشكانی، دكتر آدرنوش) علاوه بر كتابهای ذكر شده از او چندین مقاله علمی در مجلات مختلف چاپ شده است.

زندگینامه:

دكتر حسینعلی نیرومند فرزند علی محمد در سال 1326 ش. در باجگیران از توابع قوچان دیده به جهان گشود. دوره كودكی و تحصیلات ابتدایی و سیكل اول متوسطه را در همان روستا به پایان رسانید و برای ادامه تحصیل راهی مشهد مقدش شد.سیكل دوم را در دبیرستان «نادر شاه افشار» آن زمان به پایان رسانید و چون از ذوق و استعدادی سرشار برخوردار بود موفق شد از دانشگاه فردوسی مشهد لیسانس ریاضی دریافت كند و از طرف همان دانشگاه برای ادامه تحصیل به انگلستان رفت. پس از اتمام موفقیت آمیز دوره فوق لیسانس در دانشگاه برونل انگلستان، به ایران برگشت و در دانشگاه فردوسی مشغول تدریس شد. در سال 1364 دوباره از طرف دانشگاه برای ادامه تحصیل به انگلستان رفت و در دانشگاه «شفیلد» مشغول تحصیل شد و توانست در سال 1367 دكترای ریاضی ـ آمار را به پایان رساند. او هم اكنون استاد دانشگاه فردوسی است و علاوه بر تدریس ، تاكنون كتابهای بسیاری نیز ترجمه و منتشر كرده است.

منابع:

کتاب رجال و مشاهیر قوچان

نام: نوعی خبوشانی نام پدر: محمود

شهرستان         قوچان  دوره: قرن 11 ه.ق

تاریخ تولد: 970 تاریخ وفات: 1019

زندگینامه:

محمد رضا پسر محمود معروف به نوعی خبوشانی یكی از گنجینه های ادب فارسی خطه خبوشان است كه قریب چهار قرن قبل خورشید وجودش در آسمان ادیب پرور خراسان درخشیدن گرفت. وی خود را از بازماندگان حاج شیخ محمد خبوشانی عارف قرن نهم خبوشان می داند كه در سالهای نیمه دوم قرن نهم می زیسته است. نوعی در سال 970 هـ. ق در خبوشان (قوچان فعلی) قدم به جهان هستی نهاد. او چون مدتی هم در مشهد می زیسته است تا حدی به مشهدی نیز معروف است. نوعی در عنفوان جوانی با چند تن از دیگر شعرای همعصرش جچون میر تقی كاشانی و حسرتی شاگر محتشم كاشانی عازم هندوستان گردید و به درباره شهنشاه اكبر(963 ـ 1014 هـ. ق) راه جست.

او در هند به موقعیتهایی دست یافت و به دریافت صلح و خلعتهایی نایل آمد؛ نخست مدتی در دستگاه شاهزاده دانیال معروف به شاهزاده خرد پسر اكبر بود ، تا این كه پس از چندی وارد دستگاه خان سپهسالار گردید. زبان شیوا و قدرت خلاقیت شعری نوعی چنان نافذ بود كه چندین بار صله و هدایایی از سپهسلار دریافت داشت چنان كه یك بار ده هزار روپیه ، یك فیل و یك اسب عراقی نفیس نصیبش شد . نوعی خبوشانی شاعری شوخ طبع بود و در سرودن غزل و مثنوی استاد. به هر حال از وی دو اثرجاودان ادبی به یادگار مانده است كه متاسفانه آن گونه كه باید و شاید نمایانده نشده اند. یكی از این دو اثر ، دیوان غزلیات اوست كه گویا تعداد ابیاتش دو هزار بیت است و نسخه ناقص آن در كتابخانه رضا در رامپور موجود است و با این بیت شروع می شود.

سایه گل تا بود خا رخ بستان ما

نقطه مام تو باد! خطبه دیوان ما

از مشخصات غزلیان نوعی این است كه از صناعات و زیباییهای ادبی بهره كامل برده است و به قول امین احمد رازی« مولانا نوعی به لطیف طبع و حدث فهم انصاف داشته ، همواره چهره معانی را به گلگونه عبارات تازه سرخ رویی می داده و اشعار دلاویز به منصه  ظهور می رسانده است.

اثر دیگر مولانا نوعی خبوشانی مثنوی سوز و گداز است كه از مهمترین آثار او به شمار می رود ، و با سرودن همین مثنوی دلسوز است كه آوازه و شهرتی دو چندان می یابد . این مثنوی نخستین بار با عنوان «سوز و گداز یا اكبر نامه» در سال 1289 هـ. ق در لكنهو به چاپ رسید و سپس میرزا داوود ایرانی (انند. ك . كوماراسوامی سیلانی ) مثنوی مذكور را به زبان انگلیسی ترجمه كرد و در سال 1912 در لندن چاپ و منتشر شد.

شرح مثنوی سوز و گداز چنین است : جوان هندی شب زفاف سقف بازار بر سرش فرود می آید و می میرد. عروس جوان زیبایش را هر چه تسلی می دهند كارگر نمی افتد و خود را به رسم هندوان با شوهر خویش می سوزاند.

بالاخره این شاعر پر احساس و عارف نامی خبوشان پس از 49 سال زندگی نسبتا كوتاه در دیار غربت ، در سال 1019 هـ. ق در شهر برهان پور هند به دیار جاوید شتافت.

منابع:

1)آثار نوعی خبوشانی،به تصحیح دکتر امیر حسن عابد ،تهران،1348. 2)نفیسی ، سعید؛تاریخ نظم و نثر در ایران،ص424.

نام: هراتی ، محمد مهدی نام پدر: محمد

شهرستان         قوچان  دوره: معاصر

آثار:

1)قرآن معلمی  2)تجلی هنر در کتاب بسم الله 3)آموزش هنر برای معلمان راهنمایی 4)تهیه مواد و ابزارهای آموزشی 5)آموزش هنر سال اول ، دوم و سوم راهنمایی 6)از ساختن تا پرداختن   7)روش ساخت کارتهای آموزشی 8)آموزش هنر و باری و سرگرمی کودکان

زندگینامه:

استاد محمد مهدی هراتی در سال 1321 ش. در شهر قوچان از خانواده ای هنرمند چشم به جهان گشود. پدر ایشان حاج محمد هراتی از هنرمندان قوچان بود كه دست مایه و درون مایه موضوعات هنری ایشان اكثرا از شاهنامه حكیم فردوسی است . كارهای استاد حاج محمد هراتی بیشتر شبیه كارهای قهوه خانه ای است كه نشان دهنده صحنه های رزمی و حماسی است. از آن جایی كه استاد حاج محمد علاقه وافری به هنر نقاشی داشت در فرصتهای مناسب ، علاوه بر تعلیم فرزندان خود محمد مهدی رابه هنر اصیل ایرانی و اسلامی تشویق می نمود به طوری كه در دوران كودكی ، او بعد از كشیدن هر نقاشی، هدیه ای به عنوان جایزه از پدر دریافت می كرد و گاهی بعد از دریافت هدیه، پدر برای فرزند یك نقای ترسیم كند. بدین طرق استاد محمد مهدی هراتی یكی از علاقه مندان  كارهای هنری پدر شد و به سوی هنر پدر گرامیش پیدا كرد.

استاد ابتدا با انجام كارهایی از جمله كار بر روی چهره حیوانات و گاهی طراحیهایی ساده اما زیبا «پرتره» با وسایلی همچون سیاه قلم كا رخود را آغاز نمود و از آثار باقیمانده آن دوران ، می توان تبحر و ظرافت طبع ایشان را در دورام كودكی مشاهده نمود.

از دیگر تجربه های كاری ایشان كار بر روی پارچه است كه بعد از گذشت چندین سال هنوز ظرافت و زیبایی در اثر او هویداست. او علاوه بر رهنمود هایی كه از پدر گرفت از محضر دیگر استادان همچون عباسی كاتوزیان، عباسی معیری و دیگر هنرمندان قوچانی بهره ها بهره ها برد به طوری كه خود بزودی به هنرمندان بارز و خلاق در هنر ایرانی شهره شد و در همین دوران بود كه با كنار گذاشتن نقاشی كلاسیك به سوی نقاشی ایرانی روی آورد.

استاد محمد مهدی هراتی در سالهای 1348 تا 1350ش. در تهران بود و مجدداً در سال 1350 ش. به قوچان برگشت . و در سال 1358 ش. به شهر مقدس مشهد نقل مكان كرد . از آن جایی كه اساد در مركز استان بودند تواستند كاری مثبت برای شهر قوچان و هنرمندان آن خطه انجام دهند، از جمله بازگشایی باشگاه نقاشی ، عكاسی، نمایشنامه نویس، و موسیغی تدریس می شد. استاد هراتی علاوه بر هنر نقاشی در موسیقی، نمایشنامه نویسی و كارگردانی نیز تجربه های لازم و مفیدی به دست آوده است. به طوری كه از استاد هراتی می توان نمایشنامه «مازیار» اثر صادق هدایت و «چشم در برابر چشم» اثر دكتر غلامحسین ساعدی را نام برد.

استاد هراتی در قلمدان سازی و جلد سازی نیز مهارت داشته و با ذوق و سلیقه خاص خویش و بسیار ماهرانه این كار را انجام می دهد. به وجود آمدن موضوعات تازه و تنوع در افكار ایشان، نشانگر ذهن خلاق استاد هراتی بوده كه نمونه آن ایجاد هنر تازه ای به عنوان (تولد اسلیمی) كه دقیقا حالت مادر را دارد كه فرزندی را در بطن خویش داشته باشد.

ایشان عضو هیات علمی اولین جشنواره خوشنویسی جهان اسلام بوده اند كه در شهریور ماه سال گذشته برگزار شد. در همین جشنواره سخنرانی تحت عنوان «بدایع نگاری درهنر كتاب» داشته اند كه در موزه هنرهای معاصر تهران انجام شده است.

منابع:

کتاب رجال و مشاهیر قوچان

نام: یگانه ، محمد حسین نام پدر: رمضان

شهرستان         قوچان  دوره: 14 و15 ه.ق

زندگینامه:

استاد حاج محمد حسین یگانه فرزند رمضان در سال 1297 شمسی در روستای داغیان از توابع قوچان دیده به جهان گشود. تحصیلات ابتدایی خود را در مكتب خانه گذراند و مدرك ششم نظام قدیم را در همان روستا گرفت، استاد یگانه در كنار كار كشاورزی به آرایش گری و طبابت سنتی نیز مشغول بود.

وی در ایام جوانی قریه داغیان را ترك كرد و دوران جوانی خود را به مدت هفت سال در روستای تیتكانلو به سر برد. در آن روزگار استاد با تار آشنایی مختصری داشت و به سبك قدیم تار می نواخت؛ از قضا مهمان نا آشنایی به خانه او می آید درحالی كه استاد یگانه مشغول تار زدن بود، تار را از او گرفته و كوك می كند و یك پنجه می نوازد ، چنان كه استاد تار زدن خود را فراموش میكند و این میهمان نا آشنا ـ كه مرد پیری بود ـ خود را «جوزانی» معرفی می كند حاج محمد حسین تا آن زمان استاد جوزانی را زیاد شنیده بود اما هیچ وقت خودش را ندیده بود و مشتاق دیدار ایشان بود. همین دیدار باعث شد ، یگانه به مدت سه ماه شاگرد استاد جوزانی شود و نواختن تار را ماهرانه و استادانه از او فراگیرد. حتی مدتی هم برای كاسبی به جوزان رفت، و در آن جا دختر استاد محمد جوزانی را برای برادرش حاج رضا خواستگاری كرد.

استاد علاوه بر نواختن دو تار دارای صدای گرم و رسایی بود، بویژه وقتی ایشان در كار نمایش گری محلی از قبیل : شبیه خوانی ، هیاتهای مذهبی و …. همراهی می كرد. همچنین با هنر نقالی آشنایی كامل داشت و شاهنامه فردوسی را بخوبی می خواند.

بعدها استاد یگانه برای ادامه زندگی از روستای تیتكانلو به قوچان مهاجرت كرد و به شغل آرایش گری مشغول شد. او دارای دو همسر و یازده فرزند است(هشت پسر و سه دختر)، نواختن تار را به بچه های خود نیز آموخته است، تا این سنت در میان خانواده از بین نرود. از فرزندان او حمید رضا، موسی الرضا و استاد محمد یگانه این هنر را دنبال كرده اند. از دیگر شاگردان او استاد سعید تهرانی زاده و استاد علی آلمه جوغی را می توان نام برد.

استاد یگانه در نواختن مقام شاه خطایی كه از ساخته های خودشان می باشد و معروف به شاه خطایی زارنجی است استاد مسلم بوده و بعد از فوت ایشان نیز هنوز كسی ننواخته است. او دارای مقامهای دو بیتی مخصوص بود كه این مقامها بیشتر گویای حال و احوال شخصی بوده است. بیشتر این اشعار به زبان تركی و یا كردی و با نواختن دو تار خوانده می شد و همچنین مقام بیات كه از مقامهای معروف دو تار است. در میان نوازندگان ، استاد یگانه به مقام بیات معروف است.

مهمترین اتفاقی كه در دوران زندگی استاد برایش پیش آمد اسیری پسرش موسی الرضا بود كه مدت سه سال در اسارت حكومت بعث عراق بود. وی در این مدت نور چشمانش را از دست داد و در غم و اندوه بسیار به سر برد. چنان كه موقع نواختن دو تار آثار غم و اندوه در چهره اثر هویدا می شد.

استاد یگانه بعد از یك عمر تلاش و كوشش در 29 تیر 1371 ش. جهان خاكی را وداع گفت و در باغ بهشت قوچان به خاك سپرده شد.

استاد یگانه در جشنواره ها و برنامه های مختلف موسیقی شركت داشته و به مقامهایی نیز نایل آمد كه عبارت است از :

1ـ شركت در جشنواره شیراز و دریافت مدال طلایی این جشنواره.

2ـ شركت در جشنواره طوس در مشهد و كسب مقام نخست در موسیقی محلی.

3ـ شركت در محافل خانه فرهنگ وهنر در تهران و دیگر شهرستانها.

منابع:

اطلاعات از حمید رضا و استاد محمد یگانه(فرزند آن مرحوم)